Nowe rozwiązania przewidziane w Polskim Ładzie oznaczają znaczące zmiany m.in. w rozliczaniu list płac. Jednym z istotniejszych komponentów rządowego programu są modyfikacje w kalkulowaniu podatku dochodowego od osób fizycznych. Założenia Polskiego Ładu są takie, aby zlikwidować możliwość pomniejszania zaliczek na podatek o jakąkolwiek część składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Zmiany polegają w szczególności na:
W celu wprowadzenia powyższych zmian przygotowany został projekt (z 26 lipca 2021 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dalej: projekt ustawy (druk sejmowy nr 1532).
Obecnie część składki zdrowotnej (7,75% jej podstawy) podlega odliczeniu od podatku. To odliczenie realizowane jest już na etapie kalkulowania zaliczek na podatek i dotyczy zarówno należności podatkowych obliczanych samodzielnie przez podatników, jak i pobieranych przez płatników, np. zakłady pracy czy ZUS.
Założenia Polskiego Ładu są takie, aby zlikwidować możliwość pomniejszania zaliczek na podatek o jakąkolwiek część składki na ubezpieczenie zdrowotne.
W projekcie ustawy przewidziano m.in. podwyższenie kwoty wolnej od podatku do poziomu 30.000 zł, poprzez podniesienie kwoty zmniejszającej podatek do poziomu 5.100 zł (30.000 zł x 17% - 5.100 zł = 0 zł).
Wspomniana kwota wolna od podatku w wysokości 30.000 zł będzie stosowana np. już przy obliczaniu zaliczek podatkowych poprzez comiesięczne odliczanie od wyliczanego podatku 1/12 rocznej kwoty zmniejszającej podatek (1/12 x 5.100 zł = 425 zł). Dotyczy to zaliczek obliczanych w sposób narastający, czyli z uwzględnieniem dochodów uzyskanych od początku roku.
Oznacza to, że płatnik może pomniejszać o 425 zł miesięczne zaliczki podatkowe kalkulowane od należności stawianych do dyspozycji zatrudnionej osoby (oczywiście, o ile złożyła ona zakładowi pracy oświadczenie PIT-2).
Porównanie wynagrodzenia brutto 30-latka z umowy o pracę w wysokości 3.500 zł (przy uwzględnieniu kwoty zmniejszającej zaliczki podatkowe, kosztów uzyskania przychodu na poziomie 250 zł oraz wpłaty na PPK naliczanej od kwoty 3.500 zł przy założeniu, że wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę wynosi 1,5% a wpłata pokrywana z pensji pracownika – 2%):
Poz. |
Składniki |
Działanie |
2021 r. |
2022 r. |
Różnica |
1. |
Wynagrodzenie za pracę |
3.500,00 |
3.500,00 |
0,00 |
|
2. |
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne |
3.500,00 |
3.500,00 |
0,00 |
|
3. |
Składka na ubezpieczenie emerytalne |
Poz. 2 × 9,76% |
341,60 |
341,60 |
0,00 |
4. |
Składka na ubezpieczenia rentowe |
Poz. 2 × 1,5% |
52,50 |
52,50 |
0,00 |
5. |
Składki na ubezpieczenie chorobowe |
Poz. 2 × 2,45% |
85,75 |
85,75 |
0,00 |
6. |
Razem skł. na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego |
Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 |
479,85 |
479,85 |
0,00 |
7. |
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 2 – poz. 6 |
3.020,15 |
3.020,15 |
0,00 |
8. |
Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona |
Poz. 7 × 9% |
271,81 |
271,81 |
0,00 |
9. |
Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku |
Poz. 7 × 7,75% |
234,06 |
0,00 |
234,06 |
10. |
Koszty uzyskania przychodu |
250,00 |
250,00 |
0,00 |
|
11. |
Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania |
Poz. 3 × 1,5% |
52,50 |
52,50 |
0,00 |
12. |
Przychód do opodatkowania |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
2.823,00 |
2.823,00 |
0,00 |
13. |
Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
43,76 |
425,00 |
-381,24 |
|
14. |
Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną |
(poz. 12 × 17%) - poz. 13 |
436,15 |
54,91 |
381,24 |
15. |
Zaliczka na podatek |
Poz. 14 – poz. 9, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
202,00 |
55,00 |
147,00 |
16. |
Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego |
Poz. 3 × 2% |
70,00 |
70,00 |
0,00 |
17. |
Kwota netto |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 - poz. 16 |
2.476,34 |
2.623,34 |
-147,00 |
Od nowego roku, w przypadku zaliczek pobieranych przez płatników od przychodów, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 5, 6 i 8 oraz art. 41 ust. 1 ustawy PIT (np. z tytułu umów zlecenia, praktyk absolwenckich lub staży uczniowskich) płatnik będzie mógł nie pobierać zaliczek podatkowych na pisemny wniosek podatnika (składany odrębnie dla każdego roku). Prawo do złożenia omawianego wniosku przysługiwać będzie podatnikowi, którego roczne dochody nie przekroczą ilorazu kwoty zmniejszającej podatek i najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (czyli kwoty 30.000 zł), oraz poza dochodami od tego płatnika podatnik nie uzyskuje innych dochodów, od których zaliczki na podatek obliczane są z uwzględnieniem kwoty zmniejszającej. W ten sposób podatnik będzie korzystał w kwoty wolnej już w trakcie roku, a nie dopiero po jego zakończeniu i złożeniu zeznania podatkowego.
Porównanie wynagrodzenia brutto 30-latka z w pełni oskładkowanej umowy zlecenia w wysokości 4.500 zł (przy uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu na poziomie 20%):
Poz. |
Składniki |
Działanie |
2021 r. |
2022 r. |
Różnica |
1. |
Wynagrodzenie brutto |
4.500,00 |
4.500,00 |
0,00 |
|
2. |
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne |
Poz. 1 |
4.500,00 |
4.500,00 |
0,00 |
3. |
Składka na ubezpieczenie emerytalne |
Poz. 2 × 9,76% |
439,20 |
439,20 |
0,00 |
4. |
Składki na ubezpieczenia rentowe |
Poz. 2 × 1,5% |
67,50 |
67,50 |
0,00 |
5. |
Składka na ubezpieczenie chorobowe |
Poz. 2 × 2,45% |
110,25 |
110,25 |
0,00 |
6. |
Razem skł. na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego |
Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 |
616,95 |
616,95 |
0,00 |
7. |
Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 2 – poz. 6 |
3.883,05 |
3.883,05 |
0,00 |
8. |
Składka na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 7 × 9% |
349,47 |
349,47 |
0,00 |
9. |
Koszty uzyskania przychodu |
(Poz. 1 - poz. 6) × 20% |
776,61 |
776,61 |
0,00 |
10. |
Przychód do opodatkowania |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 9, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
3.106,00 |
3.106,00 |
0,00 |
11. |
Kwota zmniejszająca podatek |
0,00 |
0,00 |
0,00 |
|
12. |
Stawka % PIT |
17% |
17% |
0,00 |
|
13. |
Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną |
Poz. 10 × poz. 12 |
528,02 |
528,02 |
0,00 |
14. |
Składka zdrowotna odliczana od zaliczki na podatek dochodowy |
Poz. 7 × 7,75% |
300,94 |
0,00 |
300,94 |
15. |
Zaliczka na podatek |
Poz. 13 – poz. 14, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
227,00 |
528,00 |
-301,00 |
16. |
Kwota wynagrodzenia netto |
Poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 15 |
3.306,58 |
3.005,58 |
301,00 |
Porównanie wynagrodzenia brutto 30-latka z w pełni oskładkowanej umowy zlecenia w wysokości 2.500 zł, przy uwzględnieniu faktu, że na początku 2022 r. zleceniobiorca złożył zleceniodawcy wniosek o niepobieranie podatku następującej treści:
„Na mocy art. 41 ust. 1ba ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, proszę o niepobieranie z należnego mi wynagrodzenia zaliczek podatkowych, gdyż:
Poz. |
Składniki |
Działanie |
2021 r. |
2022 r. |
Różnica |
1. |
Wynagrodzenie brutto |
2.500,00 |
2.500,00 |
0,00 |
|
2. |
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne |
Poz. 1 |
2.500,00 |
2.500,00 |
0,00 |
3. |
Składka na ubezpieczenie emerytalne |
Poz. 2 × 9,76% |
244,00 |
244,00 |
0,00 |
4. |
Składki na ubezpieczenia rentowe |
Poz. 2 × 1,5% |
37,50 |
37,50 |
0,00 |
5. |
Składka na ubezpieczenie chorobowe |
Poz. 2 × 2,45% |
61,25 |
61,25 |
0,00 |
6. |
Razem skł. na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego |
Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 |
342,75 |
342,75 |
0,00 |
7. |
Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 2 – poz. 6 |
2.157,25 |
2.157,25 |
0,00 |
8. |
Składka na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 7 × 9% |
194,15 |
194,15 |
0,00 |
9. |
Koszty uzyskania przychodu |
(Poz. 1 - poz. 6) × 20% |
431,45 |
431,45 |
0,00 |
10. |
Przychód do opodatkowania |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 9, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
1.726,00 |
1.726,00 |
0,00 |
11. |
Kwota zmniejszająca podatek |
0,00 |
0,00 |
0,00 |
|
12. |
Stawka % PIT |
17% |
17% |
0,00 |
|
13. |
Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną |
Poz. 10 × poz. 12 |
293,42 |
293,42 |
0,00 |
14. |
Składka zdrowotna odliczana od zaliczki na podatek dochodowy |
Poz. 7 × 7,75% |
167,19 |
0,00 |
167,19 |
15. |
Zaliczka na podatek |
Poz. 13 – poz. 14, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
126,00 |
0,00 |
126,00 |
16. |
Kwota wynagrodzenia netto |
Poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 15 |
1.837,10 |
1.963,10 |
-126,00 |
W celu zrekompensowania braku możliwości odliczania od podatku składki zdrowotnej, ustawodawca zaproponował nową ulgę dla osób:
Oba wspomniane warunki (czyli odpowiednia podstawa zatrudnienia oraz określona kwota przychodu muszą być spełnione łącznie).
Wysokość omawianej ulgi będzie ustalana według dwóch odrębnych wzorów.
Za miesiące, w których podatnik uzyskał w zakładzie pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, w wysokości wynoszącej od 5.701 zł do 11.141 zł, płatnik od 2022 r. będzie pomniejszałprzychód o kwotę ulgi skalkulowanej zgodnie z poniższymi wzorami:
1) dla pracowników z miesięcznym przychodem mieszczącym się w przedziale od 5.701 zł do 8.549 zł:
A x 6,68% – 380,50 zł
0,17
2) dla pracowników z miesięcznym przychodem mieszczącym się w przedziale od 8.549,01 zł do 11.141 zł:
(A x (-7,35%) + 819,08 zł)
0,17
gdzie A oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy PIT.
Tak obliczoną zaliczkę będzie zmniejszana o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej (1/12 x 5.100 zł = 425 zł), jeżeli pracownik złożył oświadczenie PIT-2 potwierdzające fakt, że spełnia on warunki do jej stosowania.
Porównanie wynagrodzenia brutto 30-latka z umowy o pracę w wysokości 8.000 zł (przy uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu na poziomie 250 zł oraz faktu, że pracownik nie przystąpił do PPK i przy zatrudnianiu złożył pracodawcy PIT-2):
Poz. |
Składniki |
Działanie |
2021 r. |
2022 r. |
Różnica |
1. |
Wynagrodzenie za pracę |
8.000,00 |
8.000,00 |
0,00 |
|
2. |
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne |
8.000,00 |
8.000,00 |
0,00 |
|
3. |
Składka na ubezpieczenie emerytalne |
Poz. 2 × 9,76% |
780,80 |
780,80 |
0,00 |
4. |
Składka na ubezpieczenia rentowe |
Poz. 2 × 1,5% |
120,00 |
120,00 |
0,00 |
5. |
Składki na ubezpieczenie chorobowe |
Poz. 2 × 2,45% |
196,00 |
196,00 |
0,00 |
6. |
Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego |
Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 |
1.096,80 |
1.096,80 |
0,00 |
7. |
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 2 – poz. 6 |
6.903,20 |
6.903,20 |
0,00 |
8. |
Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona |
Poz. 7 × 9% |
621,29 |
621,29 |
0,00 |
9. |
Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku |
Poz. 7 × 7,75% |
535,00 |
0,00 |
535,00 |
10. |
Koszty uzyskania przychodu |
250,00 |
250,00 |
0,00 |
|
11. |
Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania |
0,00 |
0,00 |
0,00 |
|
12. |
Ulga podatkowa dla "klasy średniej" |
(Poz. 1 × 6,68% – 380,50 zł) ÷ 0,17 |
0,00 |
905,29 |
-905,29 |
13. |
Przychód do opodatkowania |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11 - poz. 12, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
6.653,00 |
5.748,00 |
905,00 |
14. |
Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
43,76 |
425,00 |
-381,24 |
|
15. |
Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną |
(Poz. 13 × 17%) - poz. 14 |
1.087,25 |
552,16 |
535,09 |
16. |
Zaliczka na podatek |
Poz. 15 – poz. 9, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
552,00 |
552,00 |
0,00 |
17. |
Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego |
0,00 |
0,00 |
0,00 |
|
18. |
Kwota wynagrodzenia netto |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 16 - poz. 17 |
5.729,91 |
5.729,91 |
0,00 |
Porównanie wynagrodzenia brutto 30-latka z umowy o pracę w wysokości 10.000 zł (przy uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu na poziomie 250 zł oraz faktu, że pracownik nie przystąpił do PPK i przy zatrudnianiu złożył pracodawcy PIT-2):
Poz. |
Składniki |
Działanie |
2021 r. |
2022 r. |
Różnica |
1. |
Wynagrodzenie za pracę |
10.000,00 |
10.000,00 |
0,00 |
|
2. |
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne |
10.000,00 |
10.000,00 |
0,00 |
|
3. |
Składka na ubezpieczenie emerytalne |
Poz. 2 × 9,76% |
976,00 |
976,00 |
0,00 |
4. |
Składka na ubezpieczenia rentowe |
Poz. 2 × 1,5% |
150,00 |
150,00 |
0,00 |
5. |
Składki na ubezpieczenie chorobowe |
Poz. 2 × 2,45% |
245,00 |
245,00 |
0,00 |
6. |
Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego |
Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 |
1.371,00 |
1.371,00 |
0,00 |
7. |
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 2 – poz. 6 |
8.629,00 |
8.629,00 |
0,00 |
8. |
Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona |
Poz. 7 × 9% |
776,61 |
776,61 |
0,00 |
9. |
Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku |
Poz. 7 × 7,75% |
668,75 |
0,00 |
668,75 |
10. |
Koszty uzyskania przychodu |
250,00 |
250,00 |
0,00 |
|
11. |
Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania |
0,00 |
0,00 |
0,00 |
|
12. |
Ulga podatkowa dla "klasy średniej" |
(Poz. 1 × (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17 |
0,00 |
494,59 |
-494,59 |
13. |
Przychód do opodatkowania |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11 - poz. 12, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
8.379,00 |
7.884,00 |
495,00 |
14. |
Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
43,76 |
425,00 |
-381,24 |
|
15. |
Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną |
(Poz. 13 × 17%) - poz. 14 |
1.380,67 |
915,28 |
465,39 |
16. |
Zaliczka na podatek |
Poz. 15 – poz. 9, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
712,00 |
915,00 |
-203,00 |
17. |
Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego |
0,00 |
0,00 |
0,00 |
|
18. |
Kwota wynagrodzenia netto |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 16 - poz. 17 |
7.140,39 |
6.937,39 |
203,00 |
Projekt ustawy zakłada pierwszy raz od 12 lat podniesienie progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku. Od początku przyszłego roku próg ten ma osiągnąć poziom120.000 zł (obecnie wynosi on85.528 zł).
Po zmianie, do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120.000 zł stosowana będzie zatem stawka podatku w wysokości 17%. Dopiero od nadwyżki ponad wspomniany pułap naliczany będzie podatek 32-procentowy.
Rozliczenie listy płac 30-letniego pracownika za kwiecień 2022 r., przy założeniu, że
Poz. |
Składniki |
Działanie |
2022 r. |
|
1. |
Wynagrodzenie za pracę |
20.000,00 |
||
2. |
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne |
20.000,00 |
||
3. |
Składka na ubezpieczenie emerytalne |
Poz. 2 × 9,76% |
1.952,00 |
|
4. |
Składka na ubezpieczenia rentowe |
Poz. 2 × 1,5% |
300,00 |
|
5. |
Składki na ubezpieczenie chorobowe |
Poz. 2 × 2,45% |
490,00 |
|
6. |
Razem skł. na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego |
Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 |
2.742,00 |
|
7. |
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne |
Poz. 2 – poz. 6 |
17.258,00 |
|
8. |
Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona |
Poz. 7 × 9% |
1.553,22 |
|
9. |
Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku |
0,00 |
||
10. |
Koszty uzyskania przychodu |
250,00 |
||
11. |
Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania |
0,00 |
||
12. |
Przychód do opodatkowania |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych |
17.008,00 |
|
13. |
Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
43,76 |
||
14. |
Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem |
• dochód pracownika uzyskany w kwietniu do limitu 120.000 zł: 120.000 zł – 108.782 zł (dochód uzyskany od stycznia do marca) = 11.218 zł |
3.759,86 |
|
15. |
Zaliczka na podatek |
Poz. 14 po zaokrągleniu do pełnych złotych |
3.760,00 |
|
16. |
Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego |
0,00 |
||
17. |
Kwota wynagrodzenia netto |
Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 - poz. 16 |
11.944,78 |
|
Mariusz Pigulski