Przepisy, które weszły w życie w czasie epidemii koronawirusa nie dają pracodawcy podstaw do zaliczenia czasu przestoju ekonomicznego na zasadach urlopu wypoczynkowego – przypomniał rzecznik praw obywatelskich w wydanej interpretacji.
Do RPO wpłynęło zapytanie czy pracodawca może na czas przestoju wysłać pracowników na urlop wypoczynkowy. RPO wskazał, że przestój, unormowany w art. 81 Kodeksu pracy, odnosi się do przeszkody w świadczeniu pracy przez pracownika z przyczyn od niego niezależnych, dotyczących pracodawcy. Biorąc pod uwagę sytuację epidemiczną, konieczność zamknięcia zakładu pracy w celu przeciwdziałania COVID-19 będzie przyczyną leżącą po stronie pracodawcy, jednak przez niego niezawinioną.
Zdaniem RPO
(…) przepisy, które weszły w życie w czasie epidemii koronawirusa nie dają pracodawcy podstaw prawnych do zaliczenia czasu przestoju ekonomicznego na zasadach urlopu wypoczynkowego. Urlop wypoczynkowy nie może zatem stanowić narzędzia do poprawienia sytuacji finansowej pracodawcy. Należy pamiętać, że pracownik może zgodzić się na urlop w terminie zaproponowanym przez pracodawcę, w czasie epidemii, jednak decyzja ta będzie należeć wyłącznie do zatrudnionego.
Czy pracodawca może w trakcie postojowego wykorzystać urlop pracownika na poczet postojowego – odpowiedź RPO z 8 lutego 2021 r.
Zatem co do zasady urlop udzielany jest w zgodzie z planem urlopów, a gdy takiego planu brak na wniosek pracownika. Co więcej w czasie przestoju pracownik może wykorzystać urlop, gdy wyrazi na to zgodę .
Jednak należy pamiętać, że tzw. ustawa covidowa wprowadziła wyjątek dotyczący zaległego urlopu. Zgodnie z którym, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać (art. 15gc ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).
Jednak nie ma podstawy prawnej, aby rozwiązanie to wykorzystać w czasie przestoju ekonomicznego, w tej sytuacji w grę wchodzi jedynie urlop, na który pracownik wyrazi zgodę.
Marta Wszoła