Moment objęcia pracownika ochroną przedemerytalną

Kodeks pracy łączy ochronę „przedemerytalną” z określonym wiekiem pracownika, jego stażem pracy (a dokładniej - stażem uprawniającym do emerytury) oraz warunkami zatrudnienia. Przepisy zakazują pracodawcy wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Aby prawidłowo ustalić wiek pracownika, od którego rozpoczyna się ochrona przed zwolnieniem, należy najpierw ustalić uprawnienia pracownika w zakresie emerytalnym, tj. ustalić jaką emeryturę i od kiedy pracownik będzie mógł pobierać.

Powszechny wiek emerytalny podwyższany jest obecnie dla mężczyzn stopniowo do 67 lat (przed 2013 r. powszechny wiek emerytalny wynosił dla mężczyzn 65 lat). Po zmianach, które weszły w życie 1 stycznia 2013 r., mężczyźni urodzeni w okresie od dnia 1 stycznia 1949 r. do 30 września 1953 r. objęci są przepisami przejściowymi, stopniowo wydłużającymi wiek emerytalny ze względu na datę urodzenia, aż do 67 lat dla urodzonych po 30 września 1953 r.

Zatem pracownik, o którym mowa w pytaniu, będzie mógł przejść na emeryturę powszechną w wieku 67 lat. W takim przypadku będzie objęty ochroną przedemerytalną na 4 lata przed osiągnięciem 67 roku życia, co oznacza, że ochrona obejmie go od dnia 63 urodzin (moment ukończenia 63 lat). Oczywiście zakładając, że okres zatrudnienia u pracodawcy umożliwi mu uzyskanie prawa do emerytury z upływem 67 lat.

Oprócz emerytury w wieku powszechnym pracownikowi, o którym mowa w pytaniu, może przysługiwać inna emerytura, np. emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (prawo do takiej emerytury powstaje z upływem obniżonego wieku emerytalnego, który jest wiekiem normalnym, powszechnym dla tej kategorii świadczeń emerytalnych). Gdyby pracownik był uprawniony do takiej emerytury, ochrona przedemerytalna obejmowałaby go na 4 lata przed osiągnięciem obniżonego wieku emerytalnego (oczywiście pod warunkiem, że okres zatrudnienia umożliwiłby mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem określonego w ustawie wieku).

Zdaniem Sadu Najwyższego, przez wiek emerytalny, o którym w art. 39 kp, należy rozumieć wiek - określony w przepisach emerytalnych - zezwalający na uzyskanie uprawnień w normalnym trybie, z uwzględnieniem, iż niższy od powszechnego wiek emerytalny pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach w szczególnym charakterze, jest dla nich normalnym ustawowym wiekiem emerytalnym, a to z kolei sprawia, że tacy pracownicy tylko w okresie 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego właściwego dla tych kategorii zatrudnienia korzystają ze szczególnej ochrony prawnej przewidzianej w art. 39 kp (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 09.03.2009 r., I PK 180/08, Monitor Prawa 2009/6/308, uzasadnienie wyroku SN z 19 kwietnia 2011 r., II PK 311/09, OSNAPiUS 2011/19-20/252, czy wyrok SN z 27 lipca 2011 r., II PK 20/11, niepubl.).