Czy w równoważnym systemie czasu pracy można planować pracę w taki sposób, by pracownicy wykonywali pracę np. przez 2 tygodnie po 12 godz., a następnie tydzień po 8 godz. albo przez cały miesiąc pracowali wyłącznie przez 8 godz. na dobę (regulamin pracy przewiduje też system podstawowy dla tej grupy) – oczywiście z zachowaniem okresów odpoczynków i zapewnieniem wypracowania wymaganej ilości godzin w okresie rozliczeniowym?
Jedynie ciągłe polecanie pracownikowi zatrudnionemu w systemie równoważnym pracy przez 8 godzin na dobę może wskazywać, iż nie istniały żadne przesłanki (tj. rodzaj pracy lub jej organizacja) dla wprowadzenia równoważnego systemu czasu pracy.
Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy. A zatem warunkiem dopuszczalności stosowania równoważnego systemu czasu pracy jest wymagający tego rodzaj pracy lub jej organizacja.
O tym, czy w konkretnej sytuacji rodzaj pracy lub jej organizacja uzasadniają wprowadzenie równoważnego systemu czasu pracy, decydują strony układu zbiorowego pracy lub pracodawca i zakładowa organizacja związkowa albo sam pracodawca, jako podmiot uprawniony do wydania regulaminu pracy bądź wydający ogłoszenie. Swoboda oceny czy zasadne jest wprowadzenie takiego systemu czasu pracy nie jest jednak nieograniczona. Rodzaj pracy lub jej organizacja stanowić muszą obiektywną i względnie trwałą przesłankę potrzeby stosowania równoważnego systemu czasu pracy.
Wskazać jednak należy, iż w ramach równoważnego systemu czasu pracy przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy jest jedynie możliwe, a nie obowiązkowe. Żaden przepis nie zabrania zatem polecania pracownikom zatrudnionym w tym systemie pracy przez 8 godzi na dobę. Takie działanie pracodawcy może być jedynie oceniane, jak to zostało wyżej wskazane, pod względem zasadności zatrudniania pracownika w tym systemie czasu pracy.
Nie mniej jednak dokonując takiej oceny należy przyjąć, iż jedynie ciągłe polecanie pracownikowi zatrudnionemu w systemie równoważnym pracy przez 8 godzin na dobę może wskazywać, iż nie istniały żadne przesłanki, tj. rodzaj pracy lub jej organizacja, dla wprowadzenia równoważnego systemu czasu pracy. Sporadyczne (obejmujące jedynie pewne okresy – tygodniowe czy miesięczne) polecanie pracownikom zatrudnionym w równoważnym systemie czasu pracy przez 8 godzin na dobę uznać zatem należy za prawnie dopuszczalne.
Joanna Kaleta