Tarcza 4.0: jak przenieść pracownika samorządowego w okresie epidemii

Nowe przepisy dotyczące przeniesień pracowników zatrudnionych w samorządzie wprowadziła ustawa z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1086), znana powszechnie jako tzw. tarcza 4.0. Tarcza ta wprowadziła bowiem nowy art. 3a ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.) – dalej jako ustawa COVID-19.

Przeniesienie służbowe w szczególnym trybie przewidzianym tarczą 4.0 jest wyłącznie czasowe – może nastąpić tylko i wyłącznie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Zauważyć należy, że ustawa COVID-19 nie operuje pojęciem przeniesienia na okres 3 miesięcy w roku kalendarzowym, ale okresem 3 miesięcy w czasie obowiązywania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego. Można przyjąć, że w tej sytuacji przeniesienie takie będzie miało charakter jednorazowy w ramach okresu epidemii lub zagrożenia epidemicznego. Drugi raz nie będzie można pracownika zatrudnić w wybranej jednostce w taki sposób.

Według przepisu art. 3a ust. 1 pkt 1-2 ustawy COVID-19, przeniesienie służbowe może dotyczyć ogólnie pracowników urzędu jednostki samorządowej lub jednostki podległej. To oznacza, że przeniesieniom w trybie ustawy COVID-19 mogą podlegać wszyscy pracownicy samorządowi zatrudnieni w danej jednostce – tak na stanowiskach kierowniczych urzędniczych, urzędniczych jak i pomocniczych lub obsługi.

Tryb przeniesienia jest uregulowany w dwojaki sposób. Pierwszy dotyczy pracowników urzędu gminy/miasta, starostwa lub urzędu marszałkowskiego. Pracownicy tych jednostek przenoszeni będą na podstawie bezpośredniego polecenia kierownika urzędu, czyli w praktyce na polecenie:

• wójta, burmistrza, prezydenta miasta,

• starosty,

• marszałka województwa.

Polecenie przeniesienia służbowego nie ma określonej formy, jednakże z uwagi na istotną zmianę zasad zatrudnienia należy jednak sporządzić je na piśmie.

W przypadku innych jednostek samorządowych, niebędących urzędami określonymi wyżej, polecenie przeniesienia ma charakter pośredni: wójt (burmistrz, prezydent miasta) starosta, marszałek mają prawo wydać polecenie  kierownikowi podległej jednostki organizacyjnej w sprawie tymczasowego przeniesienia pracownika tej jednostki. Decyzję w przedmiocie przeniesienia podejmuje wówczas kierownik wspomnianej jednostki, zgodnie z poleceniem kierownika urzędu.

Przepisy art. 3a ustawy COVID-19 nie operują w ogóle pojęciem pracowników samorządowych. Jednak z brzmienia art. 3a ust. 1 pkt 2 ustawy, odnoszący się do pojęcia (nieznanego skądinąd ustawie o pracownikach samorządowych) „jednostek podległych”.

Ponieważ przeniesienie może nastąpić na polecenie kierownika urzędu samorządowego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, albo starosty bądź marszałka województwa), oznacza to, że adresatem polecenia może być tylko ten kierownik jednostki, który podlega służbowo szefowi urzędu. W myśl art. 7 ustawy o pracownikach samorządowych czynności z zakresu prawa pracy wykonuje wójt (burmistrz, prezydent miasta) w stosunku do kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, a starosta albo marszałek województwa w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych innych niż gminne.

W praktyce oznacza to, że wójt, starosta, marszałek województwa, nie mając bezpośrednich kompetencji pracodawcy w stosunku do innych samorządowych osób prawnych (np. spółek komunalnych lub samorządowych, instytucji kultury, podmiotów leczniczych), nie może także osobom zarządzającym tymi jednostkami wydawać takich poleceń. W przypadku osób prawnych mających zarząd kolegialny dodatkowo problemem może być określenie kto właściwie pełnić ma funkcję kierownika jednostki.

Przeniesieniu podlegać mogą wszyscy pracownicy jednostek samorządowych, nie tylko urzędnicy. Warto zauważyć, że przeniesienie to następuje na polecenie kierownika urzędu lub jednostki, a więc następuje niezależnie od woli czy zgody zainteresowanego pracownika.

Wyjątek dotyczy tylko kategorii osób wymienionych w art. 3a ust. 3 ustawy COVID-19, bez uprzedniego uzyskania zgody osoby zatrudnionej nie można przenieść:

• kobiety w ciąży,

• pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia

• osoby będącej jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat 15.

Ustawa COVID-19 przewiduje, że przeniesienie pracownika nie powoduje rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą dotychczasowym. Tym samym, po zakończeniu okresu przeniesienia, pracownik powraca na dotychczas zajmowane stanowisko. Dodatkowo ustawa wprowadza zasadę, zgodnie z którą pracownik w nowym miejscu ma otrzymać wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, które jednak nie może być niższe od dotychczasowego. Uprawnienia płacowe powinny być więc utrzymane co najmniej na dotychczasowym poziomie.