Jak określić wysokość rekompensaty od pracownika, który rozwiązując umowę przerwał podnoszenie kwalifikacji

Pracodawca jest obowiązany m.in. ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, co nie jest tożsame z bezwzględnym obowiązkiem kierowania pracowników np. w ramach poleceń służbowych, na dokształcanie się w różnych formach. Zależy to od potrzeb i wymagań danego stanowiska pracy. Ułatwianie polega też na tym, że jeśli pracownik sam, z własnej inicjatywy chce podnosić swoje kwalifikacje zawodowe, to pracodawca w miarę możliwości powinien mu to umożliwić np. poprzez udzielenie zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w zajęciach. Kwestię podnoszenia kwalifikacji zawodowych reguluje art. 103¹-103⁶ Kodeksu pracy. Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

Oprócz obowiązkowego udzielania uczącemu się pracownikowi zwolnienia z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania, pracodawca może (na zasadzie dobrowolności) przyznać takiemu pracownikowi dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie. W tym mieści się np. pokrycie opłat za szkolenie.

Pracodawca, który zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych zawiera z nim umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron (umowa szkoleniowa). Umowę zawiera się na piśmie i nie może ona obejmować zapisów mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy kodeksu pracy w tym zakresie. W umowie szkoleniowej powinny być też uregulowania dotyczące ewentualnego zwrotu nakładów na naukę, przy czym nie mogą być one bardziej restrykcyjne niż przepisy kodeksu pracy.

Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:

1. który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,

2. z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie szkoleniowej, nie dłuższym niż 3 lata,

3. który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 94³ (stosowanie mobbingu),

4. który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 lub art. 94³, mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach

- jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia (art. 103⁵ kp).

Według resortu pracy, kwota kosztów dodatkowych świadczeń poniesionych przez pracodawcę w związku z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych, zwracana przez pracownika:

1. powinna odpowiadać pełnej wartości świadczeń dodatkowych poniesionych przez pracodawcę, w przypadku niepodjęcia przez pracownika podnoszenia kwalifikacji zawodowych w warunkach określonych w art. 103⁵ pkt 1 kp,

2. powinna być obliczona z uwzględnieniem proporcji wartości kosztów poniesionych przez pracodawcę i okresu, jaki pracownik jeszcze przepracowałby w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, gdyby nie doszło do przerwania podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w warunkach określonych w art. 103⁵ pkt 1 kp,

3. powinna być obliczona z uwzględnieniem proporcji wartości kosztów poniesionych przez pracodawcę i okresu, jaki pracownik jeszcze przepracowałby w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, gdyby nie doszło do ustania zatrudnienia w okolicznościach wskazanych w art. 103⁵ pkt 2-4 kp,

4. powinna być obliczona z uwzględnieniem proporcji wartości kosztów poniesionych przez pracodawcę i okresu, jaki pracownik miałby jeszcze do przepracowania w ustalonym w umowie szkoleniowej okresie pozostawania w zatrudnieniu, gdyby w tym czasie nie doszło do ustania zatrudnienia w okolicznościach wskazanych w art. 103⁵ pkt 2-4 kp.