Dopuszczalność świadczenia pracy na rzecz różnych pracodawców w ramach jednej umowy
Kierownik działu personalnego ma umowę o pracę zawartą ze spółką A i miejsce pracy podane jako siedziba tej spółki. Kierownik jednak wykonuje również pracę na rzecz innego pracodawcy (spółki B). Obie spółki mają tego samego dyrektora generalnego. Pracownicy w dziale personalnym też mają umowę tylko ze spółką A, a świadczą pracę dla spółki B. W jednej i drugiej spółce jest taka sama liczba pracowników, czas poświęcany jest w zasadzie po połowie. Czy zgodnie z przepisami należy nawiązać umowę z dwoma spółkami na pół etatu? Niedługo zostanie założona 3 spółka z tym samym dyrektorem generalnym na czele. Jak należy ten problem rozwiązać?
Istotą stosunku pracy jest wykonywanie pracy na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, za wynagrodzeniem. Zatrudnienie na podstawie umowy w spółce A skutkuje obowiązkiem wykonywania pracy wyłącznie na jej rzecz i pod jej kierownictwem.
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z zasady tej wynika obowiązek świadczenia pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy, czyli konkretnego podmiotu, którego przepisy prawa pracy uznają za pracodawcę wyposażonego w „zdolność samodzielnego zatrudniania”. Według kodeksu pracy pracodawcą może być nie tylko osoba fizyczna czy osoba prawna, ale również jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej. Przy czym, aby uzyskać taki status, jednostka ta musi być dostatecznie wyodrębniona organizacyjnie i finansowo (np. oddział, filia, itp.), musi również faktycznie „móc zatrudniać” pracowników. Taka „zdolność samodzielnego zatrudniania” powinna wynikać z przepisów regulujących jej ustrój.
Praca w innej spółce – w wyjątkowych sytuacjach określonych przepisami
Wykonując obowiązki wynikające ze stosunku pracy, pracownik może być delegowany do pracy na rzecz innego pracodawcy, „wypożyczony” innemu pracodawcy, czy też może otrzymać polecenie pracy „u innego pracodawcy”. Jednakże wszystkie te sytuacje muszą mieć oparcie w przepisach prawa pracy, np.:
-
„wypożyczenie” pracownika może nastąpić w sytuacji udzielenia urlopu bezpłatnego pracownikowi przez pracodawcę w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy (art. 1741 kp),
-
„wypożyczenie” pracownika może następować w ramach pracy tymczasowej,
-
delegowanie pracownika do pracy na rzecz innego pracodawcy może nastąpić w ramach swobody świadczenia usług na podstawie dyrektywy unijnej (np. w celu realizacji umowy pomiędzy pracodawcą a jego unijnym klientem),
-
polecenie pracy „u innego pracodawcy” może dotyczyć sytuacji wykonywania usług w imieniu pracodawcy na rzecz innego podmiotu na podstawie umowy zawartej przez ten podmiot z pracodawcą (np. pracownik biura rachunkowego wykonujący usługi w imieniu swojego pracodawcy na rzecz innej firmy – klienta swojego pracodawcy, czy pracownik firmy ochroniarskiej pilnujący w imieniu swojego pracodawcy obiektów klienta).
Na ogół potrzebna osobna umowa
Wykonywanie pracy na rzecz dwóch różnych podmiotów w ramach jednego stosunku pracy łączącego pracowników ze spółką A w sposób opisany w pytaniu, może nie być prawidłowe. Pracownicy zatrudnieni w spółce A powinni bowiem wykonywać pracę wyłącznie pod kierownictwem i na rzecz swojego pracodawcy. Jeżeli zaś wykonują pracę również pod kierownictwem i na rzecz innego podmiotu (spółki B), powinni mieć z tym podmiotem zawartą osobną umowę o pracę. Odrębnej umowy nie muszą jednak mieć w sytuacji, gdy np.:
-
spółka A jest agencją pracy tymczasowej, pracownicy wymienionych w pytaniu działów są pracownikami tymczasowymi, a spółka B jest pracodawcą użytkownikiem, korzystającym z pracy pracowników tymczasowych,
-
spółka B jest klientem spółki A w zakresie spraw kadrowych, IT, itd., a pracownicy spółki A wykonując pracę na rzecz spółki B reprezentują swojego pracodawcę (działają w jego imieniu).
Katarzyna Wrońska-Zblewska
