Związek zawodowy nie ma dostępu do informacji będących tajemnicą przedsiębiorcy

Stan faktyczny: Komisji Międzyzakładowa Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego S. działająca w spółce A. zażądała od spółki informacji dotyczącej audytów do umowy wykonawczej o świadczenie usług przewozowych w komunikacji autobusowej w latach 2010-2017, zawartej pomiędzy prezydentem miasta W., a spółką A. Wniosek złożył związek zawodowy działający w tejże spółce, którego pracownicy – również będący działaczami związkowymi – pracowali przy wspomnianym audycie umów. Mimo to spółka odmówiła udzielenia informacji związkowi zawodowemu w trybie dostępu do informacji publicznej.

Zgodnie z ustawą z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1330 ze zm.), każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w ustawie (art. 1 ust. 1). Jednakże, w myśl art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

Na ten przepis powołała się spółka A. odmawiając związkowcom podania informacji o wynikach audytów umów przewozowych z miastem W. NSZZ S. zaskarżył tą decyzję spółki do sądu.

Ustawa o dostępie do informacji publicznej przewiduje w takim wypadku skargę w trybie sądowo-administracyjnym. Sprawa trafiła więc do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który uchylił decyzję i nakazał przekazanie zainteresowanym związkowcom żądanych informacji o audytach. Spółka skierowała skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, ale NSA oddalił ją w całości, utrzymując wyrok stołecznego WSA nakazujący ujawnienie zainteresowanemu związkowi żądanych informacji.

Uzasadniając wyrok NSA wskazał jednak, że tajemnica przedsiębiorstwa ma charakter obowiązujący, niezależnie od tego, kto żąda jej ujawnienia. Nie ma znaczenia, że spór o ujawnienie danych przedsiębiorcy toczy się pomiędzy tym przedsiębiorcą jako pracodawcą a jego organizacją związkową. Bez znaczenia jest i to, że część tajemnic jest znana związkowcom będącym pracownikami spółki, którzy wykonują usługi objęte żądanymi audytami umów o świadczenie usług przewozowych.

Tyle, że w rozpoznawanej sprawie spółka nie wykazała, że dane o umowach, żądane przez Komisję Międzyzakładową NSZZ S. stanowią właśnie tajemnicę przedsiębiorcy. NSA wskazał, że ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w art. 11 ust. 4 definiuje tajemnicę przedsiębiorstwa jako nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Ustalając, czy dana informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorcy, należy bowiem wykazać, że informacja ta jest związana z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, jest znana jedynie określonemu kręgowi osób i przedsiębiorca podjął wobec niej wystarczające środki ochrony w celu zachowania jej poufności, a ponadto, czy posiada ona określoną wartość dla przedsiębiorcy. Spółka nie wykazała w ogóle tej ostatniej przesłanki, a przy niewystarczającym udowodnieniu ograniczenia dostępu do danych o umowach przewodowych, nie można było tych informacji uznać za objęte tajemnicą przedsiębiorcy i niepodlegające ujawnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej – uznał NSA.

Jeżeli pracodawca ograniczy dostęp do określonych informacji o swojej działalności (np. w zakresie dotyczącym zawieranych umów z kontrahentami państwowymi czy samorządowymi, zamówień publicznych itp.) zawierających istotne dane organizacyjne, technologiczne, związane z prawami autorskimi czy prawami własności przemysłowej i wykaże, że te informacje mają dla niego istotną wartość, a ich ujawnienie naraziłoby przedsiębiorstwo na szkody, wówczas informacje te nie podlegają ujawnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej i stanowią tajemnicę przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o dostępie informacji publicznej. Nawet zakładowa organizacja związkowa, działająca u danego pracodawcy nie ma prawa dostępu do takich informacji, pomimo, że pojedynczy pracownicy-związkowcy mają do nich dostęp w ramach obowiązków służbowych. Tych pracowników wiąże jednak tajemnica przedsiębiorstwa i jako zatrudnieni nie mają prawa jej ujawniać, nawet organom związkowym, w których działają.

Aby jednak dane stanowiły taką informację, muszą one mieć określoną, istotną wartość dla pracodawcy. Jeżeli pracodawca nie wykaże tego elementu, tajemnica nie może obowiązywać i związek zawodowy może mieć dostęp do tych danych – jeżeli tego zażąda.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 lutego 2019 r., sygn. akt I OSK 854/17