Spłata pożyczki udzielonej z ZFŚS po ustaniu stosunku pracy
Rozwiązujemy z pracownikiem umowę o pracę za wypowiedzeniem (stosunek pracy ustanie z dniem 30 lipca 2016 r.). Pracownikowi udzielona została pożyczka ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Według regulaminu ZFŚS należy ją spłacić do końca okresu trwania umowy (w razie niespłacenia – pracodawca może zwrócić się o zapłatę do solidarnie odpowiedzialnych poręczycieli). Zastanawiamy się jednak nad zmianą regulaminu po to, by pracownicy mogli kontynuować spłatę pożyczki także po zakończeniu umowy. Czy rozwiązanie takie jest dopuszczalne?
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w regulaminie ZFŚS wprowadzić zapis umożliwiający spłacanie pożyczki wypłaconej ze środków socjalnych również po rozwiązaniu umowy o pracę. Jeśli pożyczka nie jest spłacana przez osobę, która ją zaciągnęła, wówczas zakład pracy może wystąpić do poręczycieli o spłaty np. do firmowej kasy lub na wskazane konto ZFŚS. W innym przypadku pozostaje wystąpienie z odpowiednim roszczeniem na drogę sądową bądź umorzenie pożyczki.
Pożyczki z funduszu socjalnego udzielane są na zasadach określonych w regulaminie gospodarowania środkami ZFŚS funkcjonującym u danego pracodawcy oraz indywidualnej umowie pożyczki. W obu dokumentach zakład pracy ma prawo przewidzieć postanowienia, w oparciu o które pracownik będzie mógł spłacać pożyczkę nawet po ustaniu zatrudnienia. Takie rozwiązanie należy uznać za korzystne dla zatrudnionej osoby, dlatego nie ma przeciwskazań do jego wprowadzenia.
Zmiany w regulaminie ZFŚS pracodawcy muszą uzgadniać z działającymi u niego związkami zawodowymi, a razie ich braku – z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Rozwiązanie umowy nie uzasadnia natychmiastowej wymagalności pożyczki
Firmy niejednokrotnie ustanawiają obowiązek spłaty całości pożyczki z powodu zakończenia trwania stosunku pracy. Praktykę taką zakwestionował jednak Sąd Najwyższy.
Zdaniem SN
Sprzeczne z prawem rozwiązanie umowy o pracę nie uzasadnia natychmiastowej wymagalności pożyczki udzielonej z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, chociażby regulamin zakładowy określał taką wymagalność na skutek wypowiedzenia umowy przez pracodawcę.
Wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 359/00, OSNP 2003/3/60
Pożyczka nie jest spłacona – można dochodzić zwrotu od poręczycieli…
Do pożyczek pochodzących ze środków funduszu socjalnego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Częstą formą ich zabezpieczenia jest instytucja poręczenia, wskutek której poręczyciel lub poręczyciele zobowiązują się spłacić pożyczkę na wypadek, gdyby dłużnik tego nie dokonał (art. 876 § 1 Kodeksu cywilnego).
W sytuacji, gdy pożyczka nie jest spłacana, pracodawca, jako strona umowy o jej udzielenie i organ administrujący zasobami finansowymi ZFŚS, jest uprawniony do jej windykacji polegającej np. na wystosowaniu do dłużnika wezwań do zapłaty, wystąpieniu z roszczeniem do poręczycieli lub skierowaniu sprawy na drogę sądową.
… albo zdecydować o umorzeniu zaległości
Pożyczkodawca (pracodawca) może również zrzec się swoich roszczeń (w części lub całości), decydując o zwolnieniu dłużnika (np. byłego pracownika) z długu. Taka ewentualność powinna być zapisana w regulaminie ZFŚS.
Mariusz Pigulski
