Z okazji jubileuszu naszej firmy wypłacimy pracownikom dodatkową nagrodę. Chcemy również taką nagrodę wypłacić naszym byłym pracownikom - emerytom. Czy z nagrody dla byłych pracowników potrącamy podatek w wysokości 18% i składki ZUS, czy w tym przypadku obowiązują inne zasady?
W odniesieniu do emerytów i rencistów może znaleźć zwolnienie od podatku, do wysokości przewidzianego przepisami limitu. W razie jego przekroczenia wypłacający nagrodę zakład pracy powinien potrącić 10% zryczałtowany podatek dochodowy. Natomiast byłym pracownikom niemającym takiego statusu wystawia się imienną informację PIT-8C. Od nagród pieniężnych wypłaconych byłym pracownikom (z obydwu wskazanych kategorii) nie należy odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne.
Jak wynika z treści art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) wolne od podatku dochodowego są świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł. Jeżeli wartość wskazanych świadczeń przekroczy w roku podatkowym limit, o którym mowa – wówczas od nadwyżki ponad tę kwotę należy pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% należności (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT).
Obowiązek poboru podatrku spoczywa na zakładzie pracy jako płatniku. Przy czym jeżeli przedmiotem świadczenia nie są pieniądze, wówczas emeryt lub rencista (tj. podatnik) powinien wpłacić płatnikowi kwotę należnego zryczałtowanego podatku dochodowego przed wydaniem świadczenia (art. 41 ust. 7 pkt 2 ustawy o PIT). Co istotne, przychodu objętego ryczałtem nie należy pomniejszać o koszty uzyskania (art. 30 ust. 3 ustawy o PIT). Wartość tego świadczenia nie powinna być także łączona z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych według skali podatkowej ani nie wykazuje się jej w zeznaniu rocznym (art. 30 ust. 8 ustawy o PIT).
Zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa płatnik powinien przekazać na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20. miesiąca następującego po miesiącu, w którym go pobrał. Następnie ma obowiązek wykazania go w rocznej deklaracji PIT-8AR.
Przedstawione zasady dotyczą jedynie opodatkowania świadczeń (w tym nagród pieniężnych i rzeczowych) otrzymywanych od byłego pracodawcy przez emerytów i rencistów. Natomiast w odniesieniu do świadczeń otrzymywanych przez byłych pracowników, którzy nie mają takiego statusu wskazane zwolnienie nie znajdzie zastosowania (tak m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 28 maja 2009 r. nr ILPB1/415-471/09-4/AK). Wartość tych świadczeń będzie bowiem stanowić przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. W takich przypadkach płatnik nie będzie zobowiązany ani do obliczenia i poboru z tego tytułu zaliczek na PIT (tak jak w przypadku świadczeń na rzecz aktualnych pracowników), ani do pobrania zryczałtowanego 10% podatku dochodowego, o którym była mowa wcześniej (przewidzianego dla świadczeń na rzecz emerytów i rencistów). Powinien natomiast wystawić w obowiązującym terminie imienną informację PIT-8C. Na jej podstawie świadczeniobiorca będący byłym pracownikiem powinien uwzględnić te przychody w swoim rocznym zeznaniu PIT.
Zgodnie z art. 18 ustawy 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w przypadku pracowników podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Należy jednak uznać, że nagrody dla ww. byłych pracowników z tytułu jubileuszu firmy nie mają charakteru przychodów z tytułu zatrudnienia, o którym mowa. Dlatego ich wartości nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Nie podlegają oskładkowaniu ZUS także świadczenia na rzecz emerytów i rencistów. Zatem niezależnie od tego, czy były pracownik jest emerytem (rencistą), czy też np. osobą zatrudnioną aktualnie u innego pracodawcy, jeśli otrzymał wspomnianą w pytaniu nagrodę pieniężną – to nie trzeba od niej odprowadzać składek na ubezpieczenie społeczne, ani zdrowotne.
Mariusz Olech