Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych do 31 maja 2021 r. – 3 przykłady liczbowe

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych pracodawcy prowadzą działalność socjalną. Obejmuje ona:

• usługi świadczone na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego,
• udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Finansowaniu działalności socjalnej, a także dofinansowaniu zakładowych obiektów socjalnych oraz tworzeniu zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego, służy tworzony przez pracodawcę zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (art. 1 ust. 1 ustawy).

Zobowiązanymi do utworzenia zfśs są pracodawcy:

• zatrudniający, według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty,
• zatrudniający, według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty – na wniosek zakładowej organizacji związkowej,
• prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych – bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników (art. 3 ust. 1–3 ustawy).

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Odpis ten oblicza się jako procent przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej (dalej „przeciętne wynagrodzenie miesięczne”).

W 2021 r. przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, czyli kwotę 4 134,02 zł (art. 5j ustawy).

W poniższej tabeli przedstawiono wartości procentowe przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, jakie przyjmuje się do obliczania odpisów na zfśs dla poszczególnych kategorii osób zatrudnionych przez pracodawcę oraz emerytów i rencistów (art. 5 ust. 1-5a ustawy), z podaniem kwoty tych odpisów, obowiązujących w 2021 r. Należy zaznaczyć, że pracodawcy tworzący zfśs muszą dokonać odpisów wymienionych w tabeli w wierszach 1-3, natomiast odpisów, o których mowa w wierszach 4–6 dokonują fakultatywnie.

Odpisy na ZFŚS w 2021 roku

Podstawę naliczania odpisu na zfśs stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba zatrudnionych u pracodawcy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy). Zasady te są ustalone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz.U. Nr 43, poz. 349)

Przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym (obrachunkowym) dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez 12.

Metody liczenia przeciętnego miesięcznego zatrudnienia

Podstawę naliczania odpisu na zfśs w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną stanowi liczba członków spółdzielni według stanu na dzień naliczenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, skorygowana zgodnie ze stanem w dniu 31 grudnia danego roku do faktycznej liczby członków zarejestrowanych w spółdzielni.

Równowartość odpisów i zwiększeń zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, naliczonych na dany rok kalendarzowy pracodawca zobowiązany jest przekazać na rachunek bankowy zfśs:

• w terminie do 30 września tego roku,
• z tym że w terminie do 31 maja tego roku przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75% równowartości odpisów obowiązkowych (art. 6 ust. 2 ustawy).

Okoliczność naliczania odpisu na każdą zatrudnioną osobę nie rodzi prawa (roszczenia) pracownika do otrzymania konkretnej pomocy z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z zfśs uzależnia się zawsze od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej danej osoby.