Badania wstępne i szkolenie bhp przy umowach zlecenia zawieranych cyklicznie

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają między innymi osoby przyjmowane do pracy.

Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Ponadto pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim - pracodawca nie może bowiem dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Pracodawca jest także obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Powyższe zasady dotyczą pracowników, a więc osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Co do zasady, nie dotyczą one zleceniobiorców.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Stosuje się to również do osób prowadzących w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Obowiązek ten spoczywa również na przedsiębiorcach niebędących pracodawcami, organizujących pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy i prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą.

Z powyższego wynika, iż mimo że pracodawca ma obowiązek przestrzegać zasad bhp wobec zleceniobiorców, to nie ma on obowiązku przeprowadzać w stosunku do zleceniobiorców szkoleń bhp czy kierować ich na badania lekarskie.

Zleceniodawca może jednak podjąć decyzję w tym zakresie i szkolić zleceniobiorców z przepisów i zasad bhp jak pracowników. Może również kierować zleceniobiorców na badania lekarskie (wstępne, okresowe czy kontrolne). Jeśli zleceniodawca postanowi, iż zatrudnieni u niego zleceniobiorcy podlegają badaniom lekarskim, może stosować takie same zasady, jak w stosunku do pracowników.

Jeśli między jedną umową zlecenia a drugą, o takiej samej treści, upłynie więcej niż 30 dni, zleceniodawca może skierować zleceniobiorcę na wstępne badania lekarskie. Nie jest to jednak konieczne, gdyż zleceniobiorców nie dotyczy obowiązek odbycia badań wstępnych czy okresowych.

Podobnie jak pracownik zleceniobiorca - w zakresie określonym przez zleceniodawcę - ma obowiązek:

• znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
• wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych, 
• dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy, 
• stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, 
• poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich, 
• niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia o grożącym im niebezpieczeństwie,
• współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jeśli jednak zleceniodawca postanowi, iż zleceniobiorców nie obowiązują szkolenia bhp i badania lekarskie, zleceniobiorcy na podstawie Kodeksu pracy będą musieli przestrzegać wszystkich pozostałych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, np. niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku czy znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.