Kto i na jakiej podstawie jest zobowiązany naliczyć odpis na ZFŚS na nauczycieli pobierających emerytury, renty i nauczycielskie świadczenia kompensacyjne? Czy dyrektor szkoły może domagać się od emerytowanego nauczyciela informacji o wysokości pobieranego świadczenia? Wątpliwości te wyjaśnia Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w szkołach działa na nieco innych zasadach niż u pozostałych pracodawców. Zasady tworzenia ZFŚS w placówkach oświatowych regulują bowiem:
Zgodnie z art. 53 ust. 2 Karty Nauczyciela dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi świadczenie kompensacyjne odpisu na ZFŚS dokonuje się w wysokości 5% pobieranych przez nich emerytur, rent oraz nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych.
Skąd jednak dyrektor szkoły ma czerpać informacje o wysokości tych świadczeń? Czy ma prawo domagać się ich od nauczycieli-byłych pracowników szkoły? Czy w celu ustalenia prawa do świadczeń emerytowanego nauczyciela może żądać od niego dokumentów potwierdzających wysokość pobieranej emerytury?
MEN: Były nauczyciel musi udokumentować wysokość pobieranych świadczeń
(…) dane niezbędne do prawidłowego naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych powinny być zbierane i weryfikowane przez poszczególne szkoły (placówki), w których nauczyciele będący emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi świadczenie kompensacyjne korzystają ze świadczenia Funduszu.
W art. 53 ust. 3 ustawy - Karta Nauczyciela ustawodawca pośrednio wskazał, że pozyskanie tych danych należy do dyrektora szkoły (placówki). Wskazany przepis określa bowiem szkołę (placówkę) jako jednostkę właściwą do dokonania odpisu. (…) Ponadto należy zauważyć, że na mocy art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych pozyskanie oraz wykorzystywanie takich danych jest możliwe, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa.
W świetle ww. przepisów, w celu prawidłowego naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi świadczenie kompensacyjne, dyrektor szkoły powinien zwrócić się do nich o przedstawienie danych dotyczących wysokości pobieranych świadczeń, np. przedstawienie PIT - u lub decyzji ZUS określającej wysokość świadczenia.
(…) warunkiem dysponowania środkami funduszu w sposób zgodny z przepisami jest posiadanie przez pracodawcę wiedzy na temat wszelkich dochodów osób uprawnionych do korzystania z ZFŚS-u, liczby członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym oraz wysokości uzyskiwanych przez nich zarobków. Zatem, w opinii Ministerstwa, na podstawie przepisów prawa, pracodawca może żądać od pracownika oświadczenia, w którym wskazana będzie kwota dochodu na 1 członka rodziny, oraz przedłożenia dokumentów potwierdzających prawdziwość podanych w oświadczeniu informacji, pod warunkiem, że możliwość taką przewidział w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
(Wyjaśnienie Ministerstwa Edukacji Narodowej z 31 maja 2012 r., www.men.gov.pl).
» art. 53 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674, ze zm.),
» art. 5, art. 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335, ze zm.).