Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem przebywającym na urlopie bezpłatnym
Czy pracodawca może rozwiązać umowę z pracownikiem przebywającym na 3-miesięcznym urlopie bezpłatnym w 2. miesiącu urlopu, na podstawie art. 53 Kodeksu pracy?
Nie. Urlop bezpłatny jest wprawdzie usprawiedliwioną nieobecnością w pracy, ale nie można go traktować jako usprawiedliwionej nieobecności, o której mowa w art. 53 Kodeksu pracy. W opisanym przypadku nie jest dopuszczalne rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie.
1. Urlop bezpłatny - na wniosek pracownika, za zgodą pracodawcy
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy urlop bezpłatny udzielany jest na pisemny wniosek pracownika. Udzielenie urlopu bezpłatnego pracownikowi nie jest przy tym obowiązkiem pracodawcy. Jeżeli z określonych względów pracodawca widzi przeszkody w udzieleniu zgody na urlop, nie musi on argumentować swojej odmowy.
Ponadto, w przypadku udzielenia urlopu bezpłatnego dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu, z ważnych przyczyn. Tryb ten przywraca pracownika do normalnego toku pracy za wynagrodzeniem.
2. Umowę można rozwiązać bez wypowiedzenia w razie usprawiedliwionej nieobecności dłuższej niż 1 miesiąc
Ustawodawca, w szczególnych przypadkach, których kategorie zostały enumeratywnie wskazane w treści Kodeksu pracy, dopuścił prawo rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę bez okresu wypowiedzenia. Ten kwalifikowany przypadek rozwiązania umowy dopuszczony jest w szczególności w sytuacji, gdy ze względu na długotrwałą nieobecność pracownika dalsze zatrudnianie przestaje być zasadne.
Wśród przypadków długotrwałej nieobecności w pracy, uprawniających pracodawcę do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, Kodeks pracy wskazuje między innymi usprawiedliwioną nieobecność pracownika w pracy z innych przyczyn niż choroba, trwającą dłużej niż 1 miesiąc.
3. Urlopu bezpłatnego nie można rozpatrywać w kategoriach usprawiedliwionej nieobecności z art. 53 Kodeksu pracy
W art. 53 Kodeksu pracy mowa jest o usprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż 1 miesiąc. Należy jednak odróżnić urlop (każdego rodzaju - wypoczynkowy, wychowawczy, bezpłatny) od usprawiedliwionej nieobecności w pracy (te 2 kategorie odróżnia także art. 41 Kodeksu pracy, art. 53 § 1 pkt 2 mówi natomiast tylko o usprawiedliwionej nieobecności w pracy).
Nieobecność pracownika w pracy jest usprawiedliwiona, jeżeli następuje z przyczyn uniemożliwiających pracownikowi stawienie się do pracy. Z istoty urlopu udzielanego na mocy decyzji pracodawcy (a więc za jego zgodą i wiedzą) wynika, że urlop (każdego rodzaju) nie może być traktowany na równi z okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Z tym ostatnim mamy do czynienia w sytuacji, gdy wskutek określonych zdarzeń (nieprzewidzianych przeszkód uniemożliwiających przybycie do pracy, jak również okoliczności przewidzianych przez prawo) niezawinionych przez pracownika nie może on stawić się do pracy, a pracodawca uznaje przyczynę nieobecności (przeszkodę w stawieniu się do pracy) za usprawiedliwioną. W odróżnieniu od urlopu pracodawca nie ma wpływu na sam fakt wystąpienia usprawiedliwionej nieobecności w pracy (a dokładniej zdarzenia, które może zostać w ten sposób zakwalifikowane).
Zatem w trakcie urlopu bezpłatnego pracownika nie można rozwiązać z nim stosunku pracy na podstawie art. 53 § 1 Kodeksu pracy.
» art. 8, art. 41, art. 53 § 1 pkt 2, art. 174 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).
Michał Kibil
Konsultacja: Katarzyna Pietruszyńska
