Część pracodawców szuka sposobów, jak zachęcić pracowników do zaszczepienia się na COVID-19. Pozbawienie premii z powodu braku szczepienia można uznać za przejaw dyskryminacji, ale przyznanie nagrody jest dozwolone. W jaki sposób pracodawca może jednak uzyskać wiedzę o tym, czy pracownik jest zaszczepiony?
W regulaminie wynagradzania pracodawca określa zasady systemu wynagradzania, stawki wynagradzania, zasady przyznawania premii lub prowizji oraz inne świadczenia związane z pracą, jak np. premie, nagrody, nagrody jubileuszowe, dodatki do wynagrodzenia, a także warunki wypłacania należności (diet) w związku z podróżami służbowymi.
Jeśli chcesz przeczytać więcej ciekawych artykułów, załóż konto testowe i ciesz się bezpłatnym dostępem do wszystkich treści przez 48h! Kliknij tutaj >>>
Podstawą kształtowania praw w ramach stosunku pracy, w tym prawa do przyznawania premii, jest wyłącznie jakość świadczonej pracy w ramach obowiązków służbowych. Obecnie pracodawca nie ma podstawy prawnej, aby uzależnić brak przyznania premii od innych „pozamerytorycznych” czynników, jak np. niepoddanie się dobrowolnemu szczepieniu.
Pozbawianie pracowników niezaszczepionych prawa do premii może być rozpatrywane jako przejaw dyskryminacji. W ten bowiem sposób pracownicy zostaliby skategoryzowani według kryterium niezależnego od rodzaju wykonywanej pracy.
Katalog przesłanek dyskryminacyjnych z art. 183a § 1 kp jest otwarty.
Dyskryminacja bezpośrednia |
Dyskryminacja pośrednia |
wystąpi, gdy pracownik niezaszczepiony (lub taki, który nie ujawnił tego faktu) w porównywalnej sytuacji byłby potraktowany mniej korzystnie niż pracownicy zaszczepieni, którzy zgłosili to pracodawcy. Obejmuje to warunki pracy, jak i kwestię wynagrodzenia. |
polega na tym, że wskutek pozornie neutralnej decyzji, przyjętego kryterium lub podjętego działania (np. kryterium zaszczepienia) występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja m.in. warunków zatrudnienia, wynagrodzenia lub awansowania wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy zaszczepionych. |
Pracownik, który stał się ofiarą dyskryminacji, ma prawo do odszkodowania w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Nie ma formalnych przeszkód, aby pracodawca przyznał tylko pracownikom zaszczepionym nagrodę, czyli jednorazowe świadczenie finansowe lub materialne (art. 105 kp). Nagrody mają charakter uznaniowy. Niektórzy pracodawcy przyznają taki bonus już tym pracownikom, którzy przyjęli pierwszą dawkę szczepionki, a nawet dopiero zarejestrowanym na szczepienie.
W tym celu pracodawcy wymagają np. przedstawienia stosownego dokumentu. W związku z tym może dojść do naruszenia przepisów RODO.
Należy bardzo ostrożnie podchodzić do metody, jaką pracownik ma wykazać fakt zaszczepienia/rejestracji na zabieg. Taka informacja dotyczy stanu zdrowia i jako taka jest w RODO nazwana „szczególną kategorią danych osobowych”. Na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów o danych osobowych istniało zbliżone pojęcie „danych wrażliwych”.
Natomiast zgodnie z aktualnym stanem prawnym m.in. dane o zdrowiu co do zasady nie mogą być przetwarzane. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Wydaje się, że jedyną podstawą do przetwarzania informacji o zaszczepieniu się pracownika jest jego dobrowolna zgoda.
Pobierz wzór dokumentu:
Zgoda na przetwarzanie danych osobowych w procesie szczepień
Zatem należy uznać, że pracodawca nie może żądać od pracownika ujawnienia informacji, a tym bardziej okazania zaświadczenia o zaszczepieniu. Zgoda na przetwarzanie danych szczególnych nie może zostać wyrażona poprzez akceptację regulaminu (np. wynagradzania). Wyrażenie zgody musi być wyraźne. Nie można jednak wykluczyć, że w związku ze specyfiką danej pracy pracodawca będzie miał uzasadnione żądanie ujawnienia informacji o szczepieniu.
Powiązane porady i dokumenty:
Zapadła decyzja: pracodawcy uzyskają informację o szczepieniach pracowników
Niezaszczepiony pracownik na urlopie bezpłatnym?
Szczepienia pracowników: pracodawcy uzyskają nowe uprawnienia?
Jeśli chcesz przeczytać więcej ciekawych artykułów, załóż konto testowe i ciesz się bezpłatnym dostępem do wszystkich treści przez 48h! Kliknij tutaj >>>
Mariusz Kusion