Zarzut pozorności zatrudnienia w okresie ciąży – może stanowić dyskryminację
Uznanie zatrudnienia za pozorne i odmowa przyznania świadczenia związanego z zatrudnieniem na rzecz kobiety ciężarnej stanowiło bezpośrednią dyskryminację ze względu na płeć – uznał w wydanym orzeczeniu Europejski Trybunał Praw Człowieka. Podejmowane przez organy ubezpieczeniowe działania w tym kierunku nie mogą być uzasadnione jedynie ochroną interesów finansowych państwa.
Rozpatrywana przez ETPCz sprawa dotyczyła Chorwatki, która poddała się zabiegowi in vitro. Niemal w tym samym czasie, mimo istniejących przeciwskazań lekarskich, podjęła ona zatrudnienie na pełen etat w firmie oddalonej o 360 km od jej miejsca zamieszkania. Wraz z podjęciem pracy pracodawca zgłosił ją do ubezpieczeń w Chorwackim Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Organ ubezpieczeniowy uznał umowę za pozorną
Po pewnym czasie, z uwagi na dolegliwości związane z ciążą, lekarz zalecił pracownicy skorzystanie urlopu zdrowotnego. Pracownica złożyła wniosek o przyznanie zasiłku chorobowego, którego jednak nie uzyskała. Organ ubezpieczeniowy uznał bowiem, iż podpisana przez nią umowa o pracę została zawarta dla pozoru.
Zdaniem organu kobieta, w związku z zabiegiem któremu się poddała, była w momencie podpisania umowy niezdolna do podjęcia zatrudnienia. Dodatkowo, podjęta przez nią praca wymagała dojazdów do znacznie oddalonej siedziby firmy (co w ocenie lekarza było niewskazane w okresie ciąży). Mając to na uwadze, organ ubezpieczeniowy uznał zatrudnienie kobiety za fikcyjne i ukierunkowane jedynie na otrzymanie korzyści w postaci zasiłku.
Czytaj również:
Toczące się postępowanie o uznanie zatrudnienia za pozorne a obowiązek wydania świadectwa pracy
Zdaniem ETPCz: praktyka podważania umów kobiet w ciąży – dyskryminująca
Rozpatrujący sprawę Trybunał ocenił, że działanie chorwackiego organu ubezpieczeniowego nosiło znamiona dyskryminacji ze względu na płeć.
ETPCz wskazał wprawdzie, że organy państwowe uprawnione są do badania faktów, na podstawie których dana osoba opiera swój status w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Jednak stosowana w Chorwacji powszechna praktyka przeprowadzania postępowania weryfikacyjnego, tylko w związku z podjęciem zatrudnienia przez kobietę w ciąży, była niedopuszczalna.
Jak podkreślił Trybunał uprawnienia związane z macierzyństwem są niezbędne nie tylko dla realizacji zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu, ale również dla zachęcenia bezrobotnych kobiet starających się o dziecko do poszukiwania zatrudnienia.
Marta Wszoła
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 4 lutego 2021 r., sygn. akt 54711/15
