12 kwietnia 2022 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się nowy projekt ustawy o ochronie sygnalistów. Nowe przepisy określą tryb zgłaszania naruszeń, zasady ochrony i podejmowanie działań następczych wobec osób zgłaszających naruszenia prawa m.in. przez pracodawców.
Czytaj również:
Celem ustawy jest wdrożenie do polskich przepisów unijnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Przypomnijmy, że dyrektywa ta zobowiązywała poszczególne państwa członkowskie do wprowadzenia jej postanowień do 17 grudnia 2021 roku, w Polsce jednak przepisy takie dotychczas nie zostały przyjęte.
Zgodnie z projektem ustawy, za naruszenie prawa uznawane będzie działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa dotyczące:
zamówień publicznych;
usług, produktów i rynków finansowych;
przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
bezpieczeństwa transportu;
ochrony środowiska;
ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
bezpieczeństwa żywności i pasz;
zdrowia i dobrostanu zwierząt;
zdrowia publicznego;
ochrony konsumentów;
ochrony prywatności i danych osobowych;
bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
interesów finansowych skarbu państwa Rzeczypospolitej Polskiej oraz Unii Europejskiej;
rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym unijnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych.
Zgodnie z projektem ustawy pracodawca będzie mógł dodatkowo ustanowić zgłaszanie w zakładzie pracy innych naruszeń w tym dotyczących obowiązujących u tego pracodawcy regulacji wewnętrznych lub standardów etycznych. W tym trybie będzie możliwe objęcie ochroną osób zgłaszających np. naruszenia z zakresu prawa pracy.
Podstawą prawną umożliwiającą dokonywanie zgłoszeń wewnętrznych u danego pracodawcy oraz regulującą wewnętrzne kanały i procedury dokonywania tych zgłoszeń przez pracowników oraz działania następcze będzie wewnątrzzakładowy regulamin zgłoszeń wewnętrznych.
W przedmiocie ustalenia regulaminu zgłoszeń wewnętrznych zastosowanie znajdzie procedura zbliżona do obowiązującej obecnie przy ustalaniu regulaminu pracy. Jego treść powinna być przedmiotem konsultacji ze związkiem zawodowym.
W pierwszej kolejności do stosowania przepisów ustawy będą zobowiązani pracodawcy zatrudniający co najmniej 250 pracowników. Pracodawców zatrudniających pomiędzy 50 a 249 pracowników nowe przepisy mają objąć od 17 grudnia 2023 r.
Źródło:
- projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (projekt z 6 kwietnia 2022 r.).
Leszek Skupski