Ekwiwalent za zaległy urlop trzeba wypłacić bliskim zmarłego pracownika

Rozpatrywana przez Trybunał sprawa dotyczyła sporu o prawo do ekwiwalentu pieniężnego, który obywatelka niemiecka Gülay Bollacke toczyła z byłym pracodawcą jej zmarłego męża – spółką K + K Klaas & Kock B.V. & Co. KG. Jürgen Bollacke był ciężko chory od 2009 roku. W tym czasie był niezdolny do pracy przez ponad osiem miesięcy. Również od 11 października 2010 r. do śmierci był niezdolny do pracy. W dniu swojej śmierci był uprawniony do co najmniej 140,5 dnia niewykorzystanego corocznego urlopu.

Pracodawca odmówił wdowie po zmarłym pracowniku wypłaty ekwiwalentu pieniężnego. Sprawa trafiła do niemieckiego sądu, który początkowo przyznał rację pracodawcy. Sąd pierwszej instancji uznał – opierając się na wypracowanym w tym zakresie orzecznictwie – że prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop po zakończeniu stosunku pracy nie powstaje w sytuacji, gdy stosunek ten ustaje w związku ze śmiercią pracownika.

Sąd drugiej instancji, do którego trafiła apelacja G. Bollacke, miał jednak wątpliwości, czy przyjęta przez niemieckie sądy interpretacja zgodna jest z postanowieniami unijnej dyrektywy 2003/88 z 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy. Jej przepisy określają, że minimalny okres corocznego płatnego urlopu nie może być zastąpiony wypłatą ekwiwalentu pieniężnego – z wyjątkiem przypadku, gdy stosunek pracy ulega rozwiązaniu (art. 7 ust. 2 dyrektywy 2003/88).

Trybunał podkreślił, że w wypadku gdy stosunek pracy ustaje, a tym samym faktyczne skorzystanie z corocznego płatnego urlopu nie jest już możliwe, art. 7 ust. 2 dyrektywy 2003/88 ustanawia prawo pracownika do ekwiwalentu pieniężnego, co ma zapobiec sytuacji, w której ze względu na tę niemożność skorzystania przez pracownika z prawa do corocznego płatnego urlopu, choćby w formie pieniężnej, było wykluczone.

Odpowiadając na pytanie niemieckiego sądu Trybunał wskazał, że wspomniany przepis dyrektywy nie może być interpretowany w sposób, który zakłada wygaśniecie prawa do ekwiwalentu z uwagi na śmierć pracownika. Podkreślił, że prawo to nie może także zależeć od wcześniejszego złożenia wniosku. TS UE uznał więc stosowaną przez niemieckie sądy praktykę za niegodną z prawem unijnym.

W Polsce zasady związane z wypłatą świadczeń po zmarłym pracowniku określa art. 63¹ § 2 Kodeksu pracy. Przepis ten przewiduje, że prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z FUS. Jeżeli nie ma takich osób – prawa te wchodzą do spadku.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 14 czerwca 2014 r. w sprawie Gülay Bollacke przeciwko K+K Klaas & Kock B.V. & Co. KG (sygn. akt: C-118/13)