Wypowiedzenie umowy w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracownika
Wypowiedzenie umowy w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracownika Czy zakład pracy może wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi w związku z osiągnięciem przez niego wieku emerytalnego (właściwego 60 lat kobieta; 65 mężczyzna), podając jako przyczynę rozwiązania umowy - nabycie prawa do emerytury. Wiemy, że pracownik, mimo uzyskanego wieku emerytalnego, nie chce jeszcze korzystać z emerytury i chciałby pozostać w pracy. Przeważa pogląd, że pracodawca może wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony w związku z uzyskaniem prawa do emerytury. Jako przyczynę należy podać nabycie prawa do emerytury. Natomiast wypowiedzenie umowy tylko na podstawie osiągnięcia wieku emerytalnego mogłoby zostać uznane za dyskryminację w zatrudnieniu ze względu na wiek.
Wraz z osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn) przestaje obowiązywać ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy z takim pracownikiem. W niektórych przypadkach, np. osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., do uzyskania prawa do emerytury konieczne jest, oprócz wieku, posiadanie odpowiedniej liczby lat okresu składkowego i nieskładkowego. Ochrona przedemerytalna polega na tym, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Warunkiem tej ochrony jest jednak, aby okres zatrudnienia umożliwiał pracownikowi uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Po osiągnięciu wieku emerytalnego i uzyskaniu prawa do emerytury ochrona ustaje, a pracodawca może wypowiedzieć takiemu pracownikowi umowę o pracę. Jeżeli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony, rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić za porozumieniem stron albo na podstawie klauzuli o 2-tygodniowym wypowiedzeniu (jeśli taka została zawarta w umowie o pracę). W przypadku umów na czas określony nie trzeba podawać przyczyny wypowiedzenia. Jeżeli umowa na czas określony nie zostanie rozwiązana, stosunek pracy nawiązany na jej podstawie będzie trwał aż do upływu terminu, na jaki umowa ta została zawarta. Nie będzie miało znaczenia, że pracownik osiągnął wiek emerytalny (nabył prawo do emerytury). Natomiast jeżeli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony, konieczne jest podanie przyczyny wypowiedzenia. Może nią być osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury. W kwestii wypowiadania umów o pracę pracownikom w związku z uzyskaniem prawa do emerytury wypowiedział się Sąd Najwyższy.
SN: Uzyskanie prawa do emerytury przyczyną wypowiedzenia umowy
Uzyskanie przez pracownika prawa do emerytury jest uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony, które nie oznacza dyskryminacji pracownika ze względu na wiek.
Wyrok Sądu Najwyższego z 29 września 2005 r., II PK 19/05, OSNP 2006/15-16/236.
SN: Osiągnięcie wieku emerytalnego nie może być wyłączną przyczyną wypowiedzenia umowy
Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony wyłącznie z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego jest nieuzasadnione.
Wyrok Sądu Najwyższego z 4 listopada 2004 r., I PK 7/04, OSNP 2005/12/171.
Orzecznictwo rozróżnia wypowiedzenie umowy z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego oraz z powodu nabycia prawa do emerytury. A zatem pracodawca może wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony w związku z uzyskaniem prawa do emerytury. W zależności od warunków uzyskania emerytury (pracownik urodzony przed 1 stycznia 1949 r. albo po 31 grudnia 1948 r.) jako przyczynę należy podać odpowiednio: osiągnięcie wieku emerytalnego przy spełnieniu pozostałych warunków nabycia prawa do emerytury albo nabycie prawa do emerytury . Wypowiedzenie umowy na tej podstawie nie stanowi dyskryminacji w zatrudnieniu. Natomiast wypowiedzenie umowy wyłącznie z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego może zostać uznane za nieuzasadnione - dyskryminujące ze względu na wiek.
Podstawa prawna
» art. 113, art. 30 § 1 pkt 2, § 4, art. 32 § 1 pkt 3, art. 39 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94),
» art. 24 ust. 1, art. 27 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353).
Autor: Katarzyna Tryniszewska
