Ustawa o pracownikach samorządowych nie reguluje kwestii związanych ze zmianą rozkładu czasu pracy pracowników. Zastosowanie znajdą zatem przepisy kodeksu pracy. Polecenie pracownikowi zatrudnionemu w podstawowym systemie czasu pracy, pracy jednego dnia w innych godzinach może spowodować naruszenie przepisów prawa pracy o czasie pracy.
Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Doba zaś to 24 kolejne godziny poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Jej granicami są zatem wynikająca z rozkładu czasu pracy (harmonogramu) godzina rozpoczęcia pracy i odpowiadająca jej, po upływie 24 godzin, godzina w dniu następnym.
Tym samym w przypadku gdy pracodawca zmieni rozkład czasu pracy pracowników zatrudnionych np. od poniedziałku do piątku od 8.00 do 16.00 w taki sposób, że we wtorek wykonywać będą pracę od 14.00 do 22.00, doba pracownicza rozpoczynająca się we wtorek o 14.00 zakończy się dopiero w środę o 14.00. Każda praca podjęta przez pracownika od 14.00 we wtorek do godz. 14.00 w środę zaliczana będzie do wtorkowej doby pracowniczej.
Jeżeli zatem pracownik we wtorek rozpocznie pracę o godz. 14.00 i wypracuje obowiązującą go normę czasu pracy (8 godzin), to w środę również powinien rozpocząć pracę dopiero o 14.00. Jeśli rozpocznie pracę w środę o 8.00, to praca ta w części przypadającej miedzy 8.00 a 14.00 przypadać będzie na dobę wtorkową, co oznacza, że w dobie wtorkowej pracownik przepracuje 14 zamiast zaplanowanych 8 godzin (będzie miał 6 godziny pracy nadliczbowej).
Ponadto, zakładając, że pracownik do końca tygodnia rozpoczynać będzie pracę o godzinie wcześniejszej niż 13.00, spowoduje to, że przez cały ten okres pracownik świadczyć będzie pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z naruszenia doby pracowniczej.
W przypadku zaistnienia takiej sytuacji, aby nie naruszyć przepisów prawa o czasie pracy, pracodawca (w omawianym powyżej przypadku) ma dwa wyjścia:
po zakończeniu pracy we wtorek udzielić pracownikowi dnia wolnego od pracy w środę – tak, aby doba pracownicza zakończyła się i aby pracownik mógł w czwartek rozpocząć pracę o 8.00, albo
polecać pracownikowi do końca tygodnia pracę od 14.00 do 22.00.
Bez względu na decyzję, jaką podjąłby w podobnej sytuacji pracodawca, trzeba pamiętać, aby po zakończonej pracy zapewnić pracownikom co najmniej 11 godzin czasu wolnego.
Joanna Kaleta