Zatrudnianie osób spokrewnionych w jednym (prywatnym) zakładzie pracy
Czy istnieją przepisy zakazujące zatrudniania osób pokrewnych w jednym zakładzie pracy? Chodzi mi o sytuację dwóch sióstr, w której jedna jest kadrową, a druga stara się o pracę kierownika administracyjnego.
Zakaz zatrudniania osób spokrewnionych w sytuacji, w której powstałby między nimi stosunek podległości służbowej, obowiązuje tylko w przypadku pracowników organów państwowych i samorządowych. Przepisy prawa pracy nie wprowadzają takiego zakazu w stosunku do pracodawców prywatnych.
1. W sferze publicznej zatrudnianie krewnych podlega ograniczeniom
Zakaz zatrudniania osób powiązanych więzami pokrewieństwa w sytuacji, jeżeli miałby powstać między tymi osobami stosunek podległości służbowej, jest regulowany przepisami dotyczącymi pracowników państwowych, samorządowych i służby cywilnej. Przepisy o służbie cywilnej wyraźnie wskazują, że nie może powstać stosunek podległości służbowej między małżonkami oraz osobami pozostającymi ze sobą w stosunku pokrewieństwa do II stopnia włącznie lub powinowactwa I stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Podobnie jest uregulowana ta kwestia w przepisach dotyczących pracowników państwowych. Takie regulacje są podyktowane tym, aby przeciwdziałać powstawaniu w urzędach układów opartych na więzach rodzinnych. Nie oznacza to jednak, że istnieje zakaz zatrudniania w jednym urzędzie osób spokrewnionych. Zakaz dotyczy jedynie zatrudniania, którego efektem jest powstanie stosunku podległości służbowej.
2. W sferze prywatnej decyduje pracodawca
W przypadku osób niezatrudnionych w organach publicznych kwestia zatrudniania osób spokrewnionych nie została uregulowana w przepisach. Przepisy Kodeksu pracy nie wprowadzają takiego zakazu. To pracodawca decyduje, kogo zatrudnia oraz czy między zatrudnionymi osobami spokrewnionymi może powstać stosunek podległości służbowej. Kwestię tę mogą regulować również przepisy wewnątrzzakładowe np. w regulamin pracy.
Inna kwestią jest jeszcze sytuacja zatrudniania osób spokrewnionych z samym pracodawcą. Na przykład ojciec prowadzący firmę zatrudnia swoją córkę. Czasami umowy o pracę zawierane między spokrewnionymi pracodawcą i pracownikiem są kwestionowane przez ZUS, pod zarzutem pozorności. ZUS po przeprowadzonej kontroli może uznać, że zatrudniona przez pracodawcę jego córka nie zamierzała świadczyć pracy, a zatrudnienie powstało tylko i wyłącznie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
Podstawa prawna
» art. 79 ustawy z 21 lipca 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 2008 r. nr 227, poz. 1505),
»art. 9 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. z 2001 r. nr 86, poz. 953),
» art. 26 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458).
Autor: Tomasz Niedziński
