Brak wniosku pracownika a obowiązek udzielenia mu zwolnienia od pracy na dziecko do 14 lat
W naszej firmie pracuje dokładnie 8 osób, które wychowują dziecko w wieku do 14 lat. Są to sami mężczyźni. Czy zobowiązani jesteśmy udzielić tym pracownikom obowiązkowo 2 dni zwolnienia w ciągu roku z tytułu wychowywania dziecka mimo, iż pracownik nie wnioskuje o takie zwolnienie, bo po prostu nie jest mu ono potrzebne (mimo, iż np. pracująca matka też takiego zwolnienia nie wykorzystała) albo nie składał żadnego oświadczenia w tej sprawie.
Czy mamy prawo go zmusić, czy może nie wykorzystywać zwolnienia, które de facto przepada?
Pracownikowi nie udziela się 2 dni zwolnienia na dziecko do lat 14 jeśli o to nie wnioskuje. Przy przyjęciu do pracy pracownik powinien złożyć oświadczenie o zamiarze korzystania lub niekorzystania z tego uprawnienia.
Pracownik może wykorzystać 2 dni na opiekę nad dzieckiem
Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 14 przysługuje w ciągu roku zwolnienie od pracy na 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zwolnienie to przysługuje obojgu rodzicom, pod warunkiem, że pozostają w zatrudnieniu. Z uprawnienia tego mogą korzystać oboje rodzice, np. po 1 dniu lub jeden rodzic, czy opiekun dziecka przez 2 dni w roku kalendarzowym. Zwolnienie od pracy przysługuje nawet wtedy, gdy matka dziecka nie jest zatrudniona i może sprawować opiekę nad dzieckiem. Dni wolne na dziecko przysługują bez względu na liczbę wychowywanych dzieci, niezależne jest od stażu pracy i wymiaru czasu pracy. Zwolnienie przysługujące za dany rok kalendarzowy, stosownie do potrzeb pracownika, może być też łączone z urlopem wypoczynkowym.
Złożenie oświadczenie umożliwi realizację prawa do zwolnienia
Pracodawca, zatrudniając pracownika będącego rodzicem lub opiekunem dziecka, powinien pobrać od niego oświadczenie o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania ze zwolnienia od pracy na dziecko w wieku do lat 14. Oświadczenie takie przechowuje się w części B akt osobowych tego pracownika. A zatem, jeśli pracownik oświadczy, iż nie ma zamiaru korzystania z dni wolnych, takie zwolnienie nie będzie mu przysługiwało. Jeśli jednak oświadczy, że chce korzystać z tego przywileju, pracodawca będzie zobowiązany udzielić mu zwolnienia.
Zwolnienie na dziecko to uprawnienie a nie obowiązek
Pracownik, który chce wykorzystać prawo do zwolnienia powinien zgłosić pracodawcy stosowny wniosek i uzgodnić termin zwolnienia. Jest to uprawnienie pracownika a nie jego obowiązek więc nie można zmuszać pracownika do jego realizacji – ale oczywiście wskazane jest, aby sprawdzić, czy pracownik posiada wiedzę co przysługującego mu uprawnienia. Pracodawca nie ma możliwości ustalania czy zwolnienie jest wykorzystywane zgodnie z jego celem. Jeśli pracownik w danym roku nie wykorzysta zwolnienia, to dni te nie przechodzą na następny rok.
- art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94),
- § 6 ust. 2 pkt 2 lit. c rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 286).
Ewa Dziem
