Składka zdrowotna po zmianach na listach płac – sprawdź, co się zmieni w wynagrodzeniu netto

Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie będzie odliczana od zaliczki na podatek. Obecnie składka ta wynosi 9% podstawy wymiaru, a składka w wysokości 7,75% jest odliczana od zaliczki na podatek. Pozostała część składki jest finansowana z dochodu ubezpieczonego.

Wprowadzona zostanie nowa ulga podatkowa, której celem jest zrekompensowanie tej zmiany. Ta ulga będzie jednak przysługiwała jedynie pracownikom, osobom pozostającym w stosunku służby, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy. Prawa do ulgi nie będą mieli zleceniobiorcy czy też osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Kwota ulgi dla pracowników w wysokości określonej w ust. 4a jest stosowana, jeżeli roczne przychody podatnika, wynoszą co najmniej 68.412 zł i nie przekraczają kwoty 133.692 zł.

Prawo do ulgi nie będzie przysługiwało pracownikom uzyskującym wyższe dochody niż te wskazane powyżej.

Na wprowadzonych zmianach nie tracą osoby z wynagrodzeniem miesięcznym do 8.549 zł. Gdy wynagrodzenie jest wyższe od tej kwoty ale nie niższe niż 11.141 zł, ulga tylko częściowo rekompensuje brak odliczenia składki zdrowotnej.

Za miesiące, w których podatnik uzyskał w zakładzie pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, w wysokości wynoszącej od 5.701 zł do 11.141 zł, płatnik pomniejsza dochód, o kwotę ulgi dla pracowników, o której mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2aa, w wysokości obliczonej według wzoru:

1)               (A × 0,06684549 – 381,00 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 5.701 zł i nieprzekraczającego kwoty 8 549 zł,

2)               (A × (- 0,07346090) + 818,48 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 8.549 zł i nieprzekraczającego kwoty 11 141 zł –

gdzie A oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy, z wyłączeniem przychodów, do których mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów, o których mowa art. 22 ust. 9 pkt (koszty autorskie).

Tak obliczoną zaliczkę będzie zmniejszana o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (miesięcznie 425 zł; 5.100 zł × 17%), określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku złoży oświadczenie, że spełnia warunki do jej stosowania. Nowego oświadczenia się nie składa, jeżeli stan faktyczny wynikający z oświadczenia złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie.

Porównanie kwoty netto przy wynagrodzeniu brutto z umowy o pracę w wysokości 5.000 zł          

Porównanie kwoty netto przy wynagrodzeniu brutto z umowy o pracę w wysokości 7.600 zł

Porównanie kwoty netto przy wynagrodzeniu brutto z umowy zlecenia w wysokości 5.000 zł

Powyższe wyliczenia pokazują, że wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie co miesiąc niższe o 335 zł, co będzie spowodowane brakiem odliczenia składki zdrowotnej.

W rozliczeniu rocznym zleceniobiorca otrzyma zwrot nadpłaconego podatku. Przez okres 12 miesięcy jego dochód podlegający opodatkowaniu wyniesie 41.424 zł (12 × 3.452,00 zł)

uwzględniając kwotę wolną od podatku 30.000 zł. Opodatkowaniu będzie podlegała kwota 11.424 zł (41.424 zł – 30.000 zł). Podatek od tej kwoty wyniesie 1.942 zł (17% × 11.424 zł).

Natomiast w formie zaliczek zostanie zapłacone 7.044 zł (12 × 587,00 zł), zwrot wyniesie 5102 zł. W konsekwencji dla zleceniobiorcy zmianą będą oznaczały, że jego wynagrodzenie roczne wzrośnie.

Ustawodawca wprowadza roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 27, 30c lub 30ca ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1128).

Podstawę wymiaru dla tych osób będzie stanowił dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy o PIT, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu ustawy o PIT, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Może się zdarzyć, że ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku. W takim przypadku podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten rok stanowi ta kwota.

Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie będzie więc niższa niż iloczyn liczby miesięcy i kwoty minimalnego wynagrodzenia. Gdy roczny dochód z działalności byłby niższy niż 36.000 zł, składka zdrowotna będzie należna od kwoty 36.000 zł.

Za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu ubezpieczony będzie wpłacał składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej ustalony w następujący sposób

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, stanowi miesięczny przychód z działalności gospodarczej, w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Musi on być pomniejszony o kwotę opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu. Od tak ustalonej podstawy składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 1/3 stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zastosowanej przy opodatkowaniu tych przychodów.

W przypadku osiągnięcia przychodów opodatkowanych różnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, składkę, ustala się w następujący sposób

W przypadku gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w danym miesiącu, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten miesiąc stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku. Oznacza to, że składka na ubezpieczenie zdrowotne za dany miesiąc nie może być niższa niż 270 zł (3.000 zł × 9%).

W przypadku gdy suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne przez ubezpieczonego, będzie wyższa od rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od rocznej podstawy, ubezpieczonemu przysługuje zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne a roczną składką na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej, innych niż wskazane w ust. 2, 2d i 2e, osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

W przypadku gdy suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne przez ubezpieczonego będzie wyższa od rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od rocznej podstawy, ubezpieczonemu przysługuje zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne a roczną składką na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy.

Wniosek może być złożony do ZUS w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego. Czyli tylko do końca maja. Oznaczałoby to, że przedsiębiorca miałby tylko miesiąc na złożenie wniosku o zwrot, a zwrot byłby na rachunek płatnika. Po upływie tego terminu wniosek pozostawałby bez rozpoznania.