Urlop rodzicielski łączony z pracą – zasiłek macierzyński po zmianach

Izabela Nowacka
Izabela Nowacka
04.01.2016AKTUALNE

Urlop rodzicielski łączony z pracą – zasiłek macierzyński po zmianach

Od 2016 r. obowiązuje zasada, zgodnie z którą łączenie pracy z urlopem wydłuża wymiar tego urlopu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Jeśli w czasie tej wydłużonej części urlopu pracownik nadal będzie pracował na część etatu, to również zasiłek macierzyński ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu za ten okres.

Pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Za czas urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński, którego wysokość pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy urlop z pracą.

Nowe zasady korzystania z urlopów rodzicielskich

Od 2stycznia 2016 r. nie ma już dodatkowego urlopu macierzyńskiego udzielanego bezpośrednio po zakończeniu podstawowego urlopu macierzyńskiego. Zamiast urlopu dodatkowego obowiązuje dłuższy urlop rodzicielski. Wymiar urlopu wynosi 32 tygodnie (wcześniej 26 tygodni) przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie lub 34 tygodnie w przypadku gdy urodziło się więcej dzieci (np. bliźnięta). Nadal można łączyć opiekę nad dzieckiem w ramach urlopu rodzicielskiego, z wykonywaniem pracy u dotychczasowego pracodawcy, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego etatu. Jednak nowością jest to, że w przypadku takiego łączenia, wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do:

  1. 64 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

  2. 68 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka.

Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego.

Przykład 1
Pracownica, zatrudniona na 3/4 etatu, urodziła dziecko w styczniu 2016 r. i w terminie 21 dni po porodzie wystąpiła z wnioskiem o udzielenie jej, po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (32 tygodnie). Przez cały okres urlopu rodzicielskiego będzie łączyć wykonywanie pracy u swojego pracodawcy, w wymiarze 1/4 etatu. Udzielony pracownicy urlop rodzicielski ulega wydłużeniu o 8 tygodni (32 tygodnie × 1/4).

Zasiłek macierzyński proporcjonalnie zmniejszony

Za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego ustalonego przepisami Kodeksu pracy przysługuje zasiłek macierzyński. Wysokość tego zasiłku jest uzależniona od tego, jak pracownica chce realizować uprawnienia rodzicielskie. Jeśli po porodzie, nie później niż w ciągu 21 dni, złoży wniosek o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po macierzyńskim, w pełnym wymiarze, to za cały okres obu urlopów przysługuje zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru. Jeśli jednak nie złożyła takiego wniosku, to za okres urlopu macierzyńskiego oraz pierwszych 6 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek 100%, a za dalsze 26 tygodni urlopu rodzicielskiego – 60%.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego, z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego nie zmienia się. Pozostaje na poziomie ustalonym dla zasiłku za okres podstawowego urlopu macierzyńskiego. Wynika to z art. 43 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (ustawa zasiłkowa). Zgodnie z tym przepisem, podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków (zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju) nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. W omawianym przypadku, nie ma przerwy między pobieraniem zasiłków za okres obu urlopów.

Przykładowo, jeżeli pracownica jest normalnie zatrudniona na pełny etat, a w czasie urlopu rodzicielskiego chce pracować na ćwierć wymiaru, to zasiłek macierzyński ulegnie zmniejszeniu o 1/4, co wynika z ułożonej proporcji 1/4 : 1.

W przypadku pracowników, którzy są zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy i też zamierzają pracować w czasie urlopu rodzicielskiego, ale w jeszcze niższym wymiarze (tak żeby urlop i praca zmieściły się w tym pierwotnym wymiarze), wysokość zasiłku macierzyńskiego powinna zostać zmniejszona odpowiednio do proporcji wymiaru czasu pracy podjętej w czasie urlopu rodzicielskiego do wymiaru czasu pracy wykonywanej przed urlopem macierzyńskim (zapisanym w umowie o pracę).

Przykład 2
Pracownicy z poprzedniego przykładu, przez 32 tygodnie przysługuje zasiłek macierzyński w kwocie zmniejszonej o 1/3 (1/4 : 3/4 = 1/3). Natomiast przez okres 8 tygodni, o które urlop rodzicielski uległ wydłużeniu, pracownicy przysługuje zasiłek w pełnej miesięcznej kwocie, dlatego, że podczas tego wydłużonego wymiaru już nie będzie wykonywała pracy. Pracodawca udzielił pracownicy urlopu rodzicielskiego na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy tj. 1/2 etatu. Przyjmijmy, że podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego wynosi 2.725,80 zł (po odliczeniu części składek społecznych 13,71%), a pracownica złożyła w terminie wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze zaraz po urlopie macierzyńskim. Zasiłek macierzyński przysługuje pracownicy w wysokości zmniejszonej proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej w czasie urlopu rodzicielskiego, tj. zmniejszonej o 1/3 (0,33). Za okres 32 tygodni (224 dni) pracownica otrzyma zasiłek macierzyński w kwocie:
- 2.725,80 zł : 30 = 90,86 zł – pełna dniówka zasiłku macierzyńskiego,
- 90,86 zł × 80% = 72,69 zł – dniówka zasiłku 80%,
- 72,69 zł × 0,33 = 23,99 zł – kwota zmniejszenia dniówki zasiłku,
- 72,69 zł – 23,99 zł = 48,70 zł – dniówka po pomniejszeniu,
- 48,70 zł × 224 dni = 10.908,80 zł.
Z kolei za okres 8 tygodni z tytułu wydłużenia wymiaru urlopu zasiłek przysługuje w wysokości: 72,69 zł × 56 dni = 4.070,64 zł.

Praca na wydłużonej części urlopu rodzicielskiego

W przypadku gdy łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy odbywa się przez część tego urlopu, proporcjonalne wydłużenie wymiaru tego urlopu, następuje wyłącznie w odniesieniu do tej części urlopu rodzicielskiego. W przypadku gdy powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego część urlopu rodzicielskiego nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach i przy czym niepełny dzień się pomija.

Przykład 3
Pracownica uprawniona do 32-tygodniowego urlopu rodzicielskiego wykonywała pracę u pracodawcy w wymiarze 1/5 etatu, przez okres 3 tygodni urlopu rodzicielskiego. Urlop rodzicielski ulega wydłużeniu o 4 dni (21 dni × 1/5 = 4,2 dnia).

Przykład 4
10 lutego 2016 r. pracownica pełnoetatowa urodziła dziecko i wystąpiła o udzielenie po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego na okres 10 tygodni. Urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni potrwa do 28 czerwca 2016 r. Urlop rodzicielski od 29 czerwca do 6 września 2016 r. Przez cały okres urlopu rodzicielskiego pracownica będzie wykonywała pracę w wymiarze 1/8 etatu u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Ta część urlopu rodzicielskiego ulegnie więc wydłużeniu o 8 dni (70 dni × 1/8). Zatem pierwsza część urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu do 14 września 2016 r. Na 21 dni przed zakończeniem pierwszej części urlopu rodzicielskiego pracownica wystąpi o drugą część urlopu rodzicielskiego w wymiarze 8 tygodni. Ta część będzie trwała od 15 września do 9 listopada 2016 r. Podczas wykorzystywania drugiej części urlop pracownica również będzie pracowała, ale przez 5 tygodni w wymiarze 1/4 etatu. W związku z tym, ta część urlopu ulega wydłużeniu. Ponieważ pracownica nie zamierza wykonywać pracy w czasie wydłużonej części urlopu rodzicielskiego, okres, o który druga część urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu wynosi 8 dni (35 dni × 1/4 = 8,75 dni). Przy obliczeniu okresu wydłużenia urlopu rodzicielskiego niepełny dzień zostaje pominięty.
Za okres urlopu macierzyńskiego pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński – 100%. Taka sama wysokość zasiłku obowiązuje za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego, gdyż pracownica nie wystąpiła od razu od pełny wymiar urlopu rodzicielskiego. W okresie łączenia pracy z pierwszą częścią urlopu zasiłek zostanie zmniejszony o 1/8 (1/8 : 1), a w przypadku łączenia pracy z drugą częścią – o 1/4 (1/4 : 1), przy czym zasiłek ten będzie wynosił 60% za 4 tygodnie pierwszej części urlopu oraz za 8 tygodni drugiej części.

Dotąd zostały omówione przypadki kiedy w czasie wydłużonego wymiaru urlopu (jego części) nie była wykonywana praca w niższym wymiarze. Natomiast w przypadku gdy pracownik zamierza łączyć korzystanie z części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu, z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar tej części urlopu oblicza się dzieląc długość części urlopu powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia, obliczonej zgodnie z wyżej omówionymi zasadami, przez różnicę liczby 1 i wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik zamierza łączyć korzystanie z tej części urlopu z wykonywaniem pracy. W przypadku gdy część urlopu rodzicielskiego powstała w wyniku wydłużenia wymiaru tego urlopu nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach. Przy udzielaniu urlopu niepełny dzień pomija się.

Przykład 5
Pracownikowi zatrudnionemu na 1/2 etatu udzielono urlopu rodzicielskiego w wymiarze 16 tygodni (112 dni). Przez cały ten okres łączył pracę u pracodawcy udzielającego tego urlopu, w wymiarze 1/3 etatu. Urlop ulega wydłużeniu o 37 dni (112 × 1/3). Pracownik zamierza łączyć korzystanie z wydłużonej części urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy też w wymiarze 1/3 etatu. Urlop rodzicielski ulega zatem wydłużeniu o dalsze 55 dni [37: (1 – 1/3) = 55,22]. Zasiłek macierzyński ulegnie zmniejszeniu o 2/3 (1/3 : 1/2).

Podstawa prawna: 
Autorem odpowiedzi jest: 

Izabela Nowacka


Izabela Nowacka
AUTOR
Ekonomista, specjalizuje się w prawie pracy, ubezpieczeniach społecznych i prawie podatkowym. Autorka licznych publikacji z zakresu rozliczania wynagrodzeń, współpracuje z wieloma wydawnictwami, jest autorką publikacji m.in. w Rzeczpospolitej, Monitorze Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Monitorze rachunkowości budżetowej

Nagrody i wyróżnienia

Certyfikat rzetelnosci Laur zaufania SMB logo Top firma

Copyright © 2024 Wszelkie prawa zastrzeżone

Obserwuj nas

fb-logo ink-logo inst-logo