W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może jednostronnie zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. O tym, w jaki sposób powinno być ono ustalane określiły zmienione przepisy rozporządzenia wynagrodzeniowego.
Możliwość jednostronnego zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy wynika z nowego art. 362 Kodeksu pracy.
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, przewidziane |
1) bez względu na rodzaj umowy o pracę łączący strony (na czas próbny, określony, nieokreślony) |
2) niezależnie od tego, która ze stron dokonała wypowiedzenia |
3) decyzja pracodawcy o zwolnieniu pracownika ze świadczenia pracy jest jednostronna, co oznacza, że nie wymaga uzyskania zgody przez pracownika |
4) pracodawca może zwolnić zarówno przez okres całego okresu wypowiedzenia jak i przez jego część |
Jest to rozwiązanie, które było wcześniej również stosowane przez pracodawców, ale bez wyraźnej podstawy prawnej, a jedynie w oparciu o orzecznictwo sądowe.
Wraz z wejściem w życie znowelizowanych przepisów Kodeksu pracy, zaczęły też obowiązywać nowe przepisy uwzględnione w rozporządzeniu wynagrodzeniowym. Rozstrzygnęły one pojawiające się w praktyce wątpliwości, która z dotychczas stosowanych metod obliczania wynagrodzenia za czas zwolnienia ze świadczenia pracy powinna być stosowana.
Przed zmianami funkcjonowały w praktyce trzy sposoby ustalania wysokości wynagrodzenia z okres zwolnienia w okresie wypowiedzenia:
wynagrodzenie obliczone jak za niezawiniony przez pracownika przestój (poparte w wyroku SN z 16 czerwca 2005 r., sygn. akt: I PK 260/04, OSNP z 2006 r. nr 9-10, poz. 145),
wynagrodzenie obliczone według zasad obowiązujących przy wynagrodzeniu urlopowym,
wynagrodzenie obliczone według zasad jak dla ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Ostatnia metoda dawała pracownikowi najwyższą rekompensatę, gdyż oprócz wynagrodzenia w stawce osobistego zaszeregowania do obliczeń przyjmuje się także zmienne składniki za okresy miesięczne i dłuższe niż za jeden miesiąc.
Od 22 lutego 2016 r. nowe przepisy przesądzają o tym, wynagrodzenie za omawiany okres powinno być obliczane przy zastosowaniu zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop.
Przykład 1
Pod koniec lutego 2016 r. pracodawca wręczył pracownikowi oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę wynoszącym 3 miesiące. Okres wypowiedzenia rozpocznie bieg od 1 marca 2016 r. Jednocześnie zwolnił go też z obowiązku świadczenia pracy od 1 kwietnia do końca okresu wypowiedzenia tj. do końca maja (328 godzin: 168 godz. + 160 godz.). Wynagrodzenie pracownika składa się z pensji zasadniczej wynoszącej 4.750 zł, premii regulaminowej do 20% wynagrodzenia zasadniczego oraz sporadycznych dodatków za pracę w nocy i w godzinach nadliczbowych (1-miesięczny okres rozliczeniowy). W okresie trzech miesięcy poprzedzających miesiąc zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy pracownik otrzymał następujące zmienne składniki wynagrodzenia:
1) w marcu 2016 r.: 712,50 zł premii, przepracowane 176 godz.,
2) w lutym 2016 r.: 475 zł premii + 27,50 zł dodatku za pracę w nocy, przepracowane 168 godz.,
3) w styczniu 2016 r.: 282,80 zł wynagrodzenia za nadgodziny wraz z dodatkami, przepracowane 172 godz.
Wysokość wynagrodzenia za okres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy wynosi 10.451,20 zł, co wynika z wyliczenia:
- suma zmiennych składników: 712,50 zł + 475 zł + 27,50 zł + 282,80 zł = 1.497,80 zł,
- suma przepracowanych godzin: 176 + 168 + 172 = 516 godz.
- wynagrodzenie za jedną godzinę pracy: 1.497,80 zł : 516 godz. = 2,90 zł,
- wynagrodzenie ze zmiennych składników za okres nieświadczenia pracy: 2,90 zł × 328 godz. = 951,20 zł,
- wynagrodzenie ze składników zmiennych i stałych za okres kwiecień – maj: 4 750 zł × 2 + 951,20 zł = 10.451,20 zł.
Przykład 2
Załóżmy, że pracownik z poprzedniego przykładu otrzymał 1-miesięczne wypowiedzenie umowy o pracę, a został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres od 21 do 31 marca 2016 r., tj. 8 dni roboczych (64 godz.). Premia wypłacona w grudniu 2015 r. wyniosła 950 zł (168 godz. pracy). Wynagrodzenie za 64 godz. zwolnienia ze świadczenia pracy wynosi:
- suma zmiennych składników z okresu luty 2016 r. – grudzień 2015 r.: 1.735,30 zł,
- suma przepracowanych godzin: 508 godz.,
- wynagrodzenie za jedną godzinę pracy: 1.735,30 zł : 508 godz. = 3,42 zł,
- wynagrodzenie zmienne za okres nieświadczenia pracy: 3,42 zł × 64 godz. = 218,88 zł,
- wynagrodzenie za marzec: 4.750 zł + 218,88 zł = 4.968,88 zł.
Izabela Nowacka