Wypowiedzenie było bezprawne – pracownik zachowa otrzymaną odprawę

Tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych regulująca:

• zarówno tryb zwolnień grupowych (z przyczyn niedotyczących pracowników),

• jak i indywidualnych (z przyczyn wyłącznie niedotyczących pracowników),

gwarantuje zwalnianym odprawę ekonomiczną w wysokości uzależnionej od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Prawo do odprawy przysługuje więc wówczas, gdy przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę nie dotyczy pracownika.

Dotychczas przyjmowano, że skuteczne podważenie wypowiedzenia przed sądem pracy i ustalenie, że było ono nieuzasadnione, skutkowało obowiązkiem zwrotu wypłaconej pracownikowi odprawy. Kwestionujący przyczynę wypowiedzenia pracownik powinien liczyć się z tym, że po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego odprawa stanie się świadczeniem nienależnym.

Jednak zdaniem Sądu Najwyższego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 grudnia 2015 r., sygn. akt III PK 39/15) o prawie do odprawy decyduje przyczyna wypowiedzenia podana przez pracodawcę i jej kwalifikacja do kategorii „przyczyn niedotyczących pracownika”. Przykładowo może to być:

• likwidacja stanowiska pracy związana ze zmianą profilu działalności prowadzonej przez pracodawcę,

• reorganizacja w dziale skutkująca ograniczeniem zatrudnienia wynikająca z konieczności racjonalizacji firmowych wydatków,

• likwidacja całego działu, w którym zatrudniony był pracownik,

• zwolnienia grupowe w związku z utratą kluczowego klienta w firmie,

• zmiana siedziby zakładu pracy skutkująca przeniesieniem produkcji o 300 km od dotychczasowego miejsca pracy.

Jeśli pracodawca podjął decyzję o zwolnieniu pracownika z przyczyn go niedotyczących, pracownik zachowuje prawo do odprawy nawet wówczas, gdy w wyniku odwołania od dokonanego wypowiedzenia sąd pracy uzna, że było ono nieuzasadnione (niezgodne z prawem).

W takim przypadku pracownik nie musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu wypłaconej odprawy ekonomicznej. Dla prawa do odprawy istotna jest bowiem kwalifikacja rodzaju przyczyny wypowiedzenia przez pracodawcę w momencie wręczania pracownikowi wypowiedzenia, a nie późniejsza ocena dokonana przez sąd pracy.