Obliczanie wynagrodzenia za przepracowana część miesiąca, w którym pracownik był nieobecny z innych przyczyn niż choroba różni się od omówionych w ubiegłym tygodniu przypadków naliczania płacy za miesiące „chorobowe”. W tym przypadku nie stosuje się stałego podzielnika, istotny jest natomiast wymiar czasu pracy pracownika w danym miesiącu. Poniżej prezentujemy drugą część opracowania o naliczaniu wynagrodzenia za przepracowana część miesiąca – od urlopu wypoczynkowego, po sytuacje nawiązania (lub ustania) zatrudnienia w trakcie miesiąca.
W przypadku innej nieobecności niż spowodowanej chorobą lub pobieraniem zasiłku, do wynagrodzenia za część przepracowaną miesiąca, stosuje się § 12 rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Zgodnie z powyższym przepisem w celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik w tym miesiącu był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż niezdolność do pracy spowodowana chorobą i za czas tej nieobecności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, pracodawca dzieli miesięczną stawkę wynagrodzenia przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w tym miesiącu i otrzymaną kwotę mnoży przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.
W ten sposób oblicza się wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, gdy przez część miesiąca pracownik był np. na urlopie bezpłatnym, przeszedł w trakcie miesiąca na urlop wychowawczy czy też miał nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy, za którą nie przysługuje wynagrodzenie. Ten sposób obliczania wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca stosuje się także w przypadku obliczania wynagrodzenia pracownika, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, gdy okres pozostawania pracownika w stosunku pracy nie obejmuje pełnego miesiąca (pracownik podjął/zakończył zatrudnienie w trakcie miesiąca).
Pracownica jest wynagradzana stawką wynoszącą 4500 zł. Dnia 15 kwietnia 2013 r. rozpoczęła urlop wychowawczy. Jej wynagrodzenie za kwiecień wynosi:
4500 zł : 168 godzin do przepracowania w kwietniu 2013 r. = 26,79 zł,
26,79 zł x 96 godz. (12 dni roboczych x 8 godz. w okresie od 15 do 30 kwietnia) = 2571,84 zł,
4500 zł – 2571,84 zł = 1928,16 zł.
Bywa, że w jednym miesiącu wystąpią dwie różne nieobecności, tj. zarówno choroba, jak i np. urlop bezpłatny czy zakończenie umowy o pracę. Aby obliczyć wynagrodzenie za pracę należy wówczas wykorzystać oba wzory wynikające z § 11 i § 12 rozporządzenia, z tym że końcowa kwota należnego wynagrodzenia to różnica między pełną stawką miesięczną a sumą kwot odliczeń z tytułu każdej z nieobecności.
Pracownica jest wynagradzana stawką wynoszącą 4500 zł. Dnia 15 kwietnia 2013 r. rozpoczęła urlop wychowawczy, a wcześniej w tym miesiącu – od 8 do 10 kwietnia, chorowała. Pierwszy krok to obliczenie kwoty odliczenia z zastosowaniem dzielnika 30, tak jak przy niezdolności chorobowej:
4500 zł : 30 = 150 zł,
150 zł x 3 dni zwolnienia = 450 zł.
Drugi etap to obliczenie kwoty do odliczenia, w oparciu o stawkę godzinową dla innej nieobecności czyli tutaj urlopu wychowawczego:
4500 zł : 168 godzin do przepracowania w kwietniu 2013 r. = 26,79 zł,
26,79 zł x 96 godz. (12 dni roboczych x 8 godz. w okresie od 15 do 30 kwietnia) = 2571,84 zł,
4500 zł – 2571,84 zł = 1928,16 zł.
W celu obliczenia wynagrodzenie za przepracowaną część kwietnia należy od kwoty 4500 zł odjąć sumę obu odliczeń:
4500 zł – (450 zł + 2571,84 zł) = 4500 zł – 3021,84 zł = 1478,16 zł.
Jeżeli pracownik był nieobecny w pracy przez cały miesiąc – zarówno z powodu choroby, jak i innej przyczyny, wynagrodzenie nie przysługuje w ogóle.
Pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę na czas określony do 14 maja 2013 r. Od 1 do 14 maja przybywał na zwolnieniu lekarskim. Okres zatrudnienia pokrył się w całości z okresem choroby, wobec tego wynagrodzenie wynosi 0 zł.
Pracownik od 1 do 15 maja 2013 r. sprawował opiekę nad chorym dzieckiem, a od 16 maja przebywa na urlopie bezpłatnym. Za okres opieki przysługuje zasiłek opiekuńczy, a za okres urlopu bezpłatnego wynagrodzenie nie przysługuje, więc za maj pracownik nie otrzyma żadnego wynagrodzenia.
Jeżeli w miesiącu udzielono pracownikowi urlopu wypoczynkowego, to dla celów ustalenia wynagrodzenia za pracę urlop traktuje się jak czas przepracowany. Przy wynagrodzeniu w stałej stawce godzinowej oraz miesięcznej urlop pozostaje więc bez wpływu na wysokość wynagrodzenia. Pracownik otrzymuje swoje stałe wynagrodzenie jak w miesiącu w całości przepracowanym.
Pracownik A ma wynagrodzenie w miesięcznej stawce ryczałtowej 2000 zł, a pracownik B – w godzinowej wynoszącej 12 zł. W maju 2013 r. obaj pracownicy byli na 24-godzinnym urlopie wypoczynkowym. Za maj pracownicy otrzymają odpowiednio: 2000 zł oraz 1920 zł (160 godzin x 12 zł).
Przy wynagrodzeniu zmiennym – prowizyjnym i akordowym, gdzie jego wysokość kształtuje wynik pracy, ostateczna należność za miesiąc z urlopem wypoczynkowym składa się z wynagrodzenia za faktycznie wykonaną pracę oraz wynagrodzenia urlopowego, które zrekompensuje finansowo czas odpoczynku.
W maju 2013 r. pracownica zatrudniona w hotelu, wynagradzana według stawki akordowej – 15 zł za każdy posprzątany pokój, była na urlopie przez 40 godzin (5 dni). W okresie pracy uprzątnęła 224 pokoje, za co przysługuje wynagrodzenie 3360 zł (15 zł x 224). Oprócz tego wynagrodzenia dostanie również wynagrodzenie urlopowe za 40 godzin urlopu obliczone na podstawie wynagrodzenia wypłaconego od lutego do kwietnia 2013 r.
W przypadku zatrudnienia trwającego tylko przez część miesiąca, czasem trudno obliczyć wynagrodzenie pracownikom niepełnoetatowym lub zatrudnionym w takim systemie czasu pracy, gdzie rozkład pracy jest nierównomierny – np. w systemie równoważnym czy przy pilnowaniu mienia. Chodzi tu o sytuację, kiedy wynagrodzenie jest określone w stałej stawce miesięcznej. Problem pojawia się przy ustalaniu liczby godzin nieobecności pracownika w pracy, a więc liczby godzin brakujących do osiągnięcia nominału obliczonego według art. 130 Kodeksu pracy.
Stosując § 12 rozporządzenia o wynagrodzeniach, nie wiadomo czy brać pod uwagę system i rozkład czasu pracy w danym miesiącu, czy bez względu na rozłożenie pracy, wyliczyć nominał dla nieprzepracowanej części miesiąca, zgodnie z art. 130 Kodeksu pracy (okres pozostawania w stosunku pracy).
GIP, w piśmie z 6 stycznia 2010 r. (GPP-364/118-4560-79/09/PE/RP) potwierdził, że do wyliczenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca przyjmuje się liczbę godzin jaka brakuje pracownikowi do osiągnięcia nominału w danym miesiącu. Innymi słowy, to jest liczba godzin nieobecności pracownika w pracy, a nie liczba godzin jaka była do przepracowania w tym okresie.
Pracownik został zatrudniony 18 marca 2013 r. z pensją miesięczną 3400 zł. Na ten miesiąc miał zaplanowaną pracę przez 8 dni po 12 godzin. W marcu przepracował więc 96 godzin. Wymiar czasu pracy dla całego marca wynosił 168 godzin. Pracownikowi do wypracowania tego wymiaru „zabrakło” 72 godzin i z uwzględnieniem tej liczby należy obliczyć wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca (a nie 88 godzin – czyli liczby godzin, jaka była do przepracowania od 1 do 17 marca 2013 r.). Za marzec pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie w wysokości:
3400 zł : 168 godzin = 20,24 zł,
20,24 zł x 72 godziny = 1457,28 zł,
3400 zł – 1457,28 zł = 1942,72 zł.
Jeżeli w trakcie danego miesiąca dochodzi do przejścia na inny wymiar czasu pracy, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za część miesiąca pracy w dotychczasowym wymiarze etatu i za część – w nowym wymiarze.
Ze stanowiska GIP z 6 kwietnia 2009 r. w sprawie obliczania wynagrodzenia przy zmianie wielkości etatu w ciągu miesiąca (GPP-471-4560-24/09/PE/RP) wynika, że zastosowanie ma tutaj § 12 ust. 2 rozporządzenia, za pomocą którego oblicza się wynagrodzenie przy zatrudnieniu nieobejmującym pełnego miesiąca. Obliczenie wynagrodzenia za cały miesiąc przebiega więc dwuetapowo:
pierwszy krok to obliczenie wysokości pensji za część miesiąca przepracowaną według starego wymiaru,
drugi – obliczenie częściowej płacy za pracę w wyższym/niższym wymiarze.
Wynagrodzenie za cały miesiąc stanowi sumę obu kwot za poszczególne części miesiąca.
Od 14 maja 2013 r. pracownikowi podniesiono wymiar czasu pracy z 1/2 etatu do 3/4. Do 13 maja pracownik zarabiał 900 zł, natomiast po podwyżce etatu, pensja wzrosła do 1400 zł.
Nominalny czas pracy w maju 2013 r. dla 1/2 etatu wynosi 80 godzin (1/2 etatu x 160 godzin), a dla 3/4 etatu – 120 godzin (3/4 etatu x 160 godzin).
Krok 1. Obliczenie pensji za okres od 1 do 13 maja 2013 r.:
Płacę podstawową sprzed zmiany etatu dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania na 1/2 etatu:
900 zł : 80 godzin = 11,25 zł.
Stawkę godzinową mnożymy przez liczbę godzin przepracowanych na 1/2 etatu do 13 maja:
7 dni x 4 godziny = 28 godzin,
11,25 zł x 28 godzin = 315 zł,
Krok 2. Obliczenie pensji za okres od 14 do 31 maja 2013 r.:
Wynagrodzenie zasadnicze po zmianie etatu i podwyżce dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania dla 3/4 etatu:
1400 zł : 120 godzin = 11,67 zł.
Stawkę godzinową mnożymy przez liczbę godzin przepracowanych po zmianie etatu:
13 dni x 6 godzin = 78 godzin,
11,67 zł x 78 godzin = 910,26 zł.
Krok 3. Obliczenie wynagrodzenia za cały miesiąc poprzezzsumowanie obu pensji za części miesiąca:
315 zł + 910,26 zł = 1225,26 zł.
art. 80, art. 130 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, ze zm.),
§ 11, § 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289, ze zm.).
Izabela Nowacka