kontrola ZUS

Przypomnijmy, że na podstawie tarczy antykryzysowej płatnicy mogli uzyskać zwolnienie z opłacania składek lub otrzymać świadczenie postojowe – oczywiście po spełnieniu określonych wymogów. Z jednej strony była to liczba osób zgłaszanych do ubezpieczeń, z drugiej zaś wysokość osiąganego przychodu, czy też dochodu, a przy niektórych formach pomocy warunkiem był odpowiednio duży spadek przychodów.

Przyjmując wnioski oraz oświadczenia od płatników, ZUS nie sprawdzał na bieżąco prawidłowości danych w nich umieszczonych. Dlatego są i będą one przedmiotem prowadzonych kontroli. Część danych będzie weryfikowana we współpracy z Krajową Administracją Skarbową.

ZUS zainteresuje się nie tylko dokumentacją ubezpieczeniową, czy też księgową prowadzoną przez kontrolowanego płatnika, ale również innymi dokumentami mogącymi potwierdzić istnienie prawa do określonej ulgi/pomocy lub jego brak. Zostaną sprawdzone np.:

• umowy z kontrahentami wraz z aneksami do nich,
• faktury,
• terminy zakupów oraz dokonanych płatności,
• terminy i zasadność zawierania umów zleceń.

Jeżeli w wyniku prowadzonej kontroli ZUS okaże się, że dane wykazane we wnioskach lub oświadczeniach nie pokrywają się z rzeczywistością, ZUS wyda decyzję nakazującą zwrot uzyskanych świadczeń wraz z odsetkami karnymi. W skrajnych przypadkach płatnikom grozi także kara grzywny.

Każda kontrola kończy się sporządzeniem przez inspektora kontroli w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach protokołu kontroli. Następnie protokół kontroli powinien zostać podpisany i doręczony płatnikowi składek. Za datę zakończenia kontroli uznaje się dzień doręczenia płatnikowi protokołu kontroli. Gdy protokół wysyłany jest pocztą, datę nadania na stemplu pocztowym.

Protokół kontroli inspektor może doręczyć osobiście. Wówczas protokół powinien zostać podpisany przez płatnika składek lub przez osobę przez niego upoważnioną.

Protokół może również zostać nadany za pośrednictwem operatora pocztowego za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Najczęściej protokół kontroli nadawany jest za pośrednictwem operatora pocztowego. W takim przypadku stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące doręczenia pism za potwierdzeniem odbioru.

Kontrole płatników składek zobowiązanych do opłacania składek wyłącznie na własne ubezpieczenie przeprowadza się w uzasadnionych przypadkach.

Kontrola ma charakter planowy, co oznacza, że jest prowadzona na podstawie rocznego planu kontroli. Dobór płatników składek w ramach realizacji planu kontroli poprzedzony jest analizą prawdopodobieństwa naruszenia prawa w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań, które zostały zlecone ZUS.

Głównymi aktami prawnymi regulującymi zasady kontroli płatników składek są ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa Prawo przedsiębiorców.

Kontrolę płatników składek przeprowadzają inspektorzy kontroli ZUS, czasami może się zdarzyć, że w czynnościach kontrolnych będzie również uczestniczył pracownik, który nie jest inspektorem kontroli, ale przygotowuje się do przystąpienia do egzaminu kwalifikacyjnego na to stanowisko. Taki pracownik musi mieć odrębne upoważnienie do uczestniczenia w czynnościach kontrolnych i powinien wylegitymować się dowodem osobistym.