Wykonywanie pracy w tym samym miejscu i czasie przez pracowników zatrudnionych przez różnych pracodawców wymaga zachowania właściwych zasad współdziałania w zakresie bhp. Przestrzeganie regulacji zawartych w art. 208 kp nie jest prywatną sprawą między poszczególnymi pracodawcami. Uwzględniając podwyższone ryzyko w zakresie bezpieczeństwa, które towarzyszy wspólnym przedsięwzięciom, istnieje duża szansa że obowiązki z zakresu bhp – zarówno indywidualne ciążące na poszczególnych pracodawcach, jak i obowiązki wspólne – zostaną zweryfikowane przez inspektora pracy. W takim przypadku współdziałanie będzie obowiązywało nie tylko poszczególnych pracodawców w zakresie zapewnienia pracownikom właściwych warunków pracy. Istotną kwestią będzie również właściwe współdziałanie z inspektorem pracy w ramach realizowanych przez niego czynności kontrolno-nadzorczych. W przeciwnym razie pracodawcy narażą się na uzasadniony zarzut utrudniania czynności kontrolnych, co może skończyć się zawiadomieniem prokuratury.

Punktem wyjścia dla inspektora pracy przeprowadzającego kontrolę poszczególnych pracodawców, których pracownicy wykonują pracę w jednym miejscu, jest przepis, zgodnie z którym poszczególni pracodawcy nie są zwolnieni z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy swoim pracownikom – niezależnie od powołania przez pracodawców wspólnego koordynatora, pełniącego nadzór nad prawidłową organizacją pracy. Uwzględniając powyższe, inspektor pracy będzie miał możliwość przeanalizowania wypełnienia przez poszczególnych pracodawców obowiązków w kwestiach bhp w pełnym zakresie.

1.       Z całą pewnością inspektor kontrolujący obowiązki u poszczególnych pracodawców zbada, czy pracownicy tych pracodawców posiadają ważne profilaktyczne badania lekarskie i szkolenia bhp oraz niezbędne kwalifikacje do wykonywania danych obowiązków. Podczas ustalania stanu faktycznego w powyższym zakresie inspektor będzie miał możliwość skonfrontowania warunków pracy, zakresu obowiązków oraz stosowanych maszyn i urządzeń wykorzystywanych przez pracowników w jednym miejscu i czasie z tym, co wynika z dokumentów w zakresie badań lekarskich oraz szkoleń.

2.       Obok kwestii związanej z badaniami lekarskimi oraz szkoleniami bhp inspektor będzie miał możliwość zweryfikowania kwestii zapewnienia przez pracodawców odzieży i obuwia roboczego, jak również środków ochrony indywidualnej – w sytuacji gdy są one niezbędne podczas wykonywania pracy w jednym miejscu i czasie.
3.       Gdy w jednym miejscu w tym samym czasie wykonują pracę pracownicy różnych pracodawców, inspektor pracy, obok weryfikowania obowiązków ciążących wyłącznie na poszczególnych pracodawcach względem swoich pracowników, skoncentruje swoją uwagę na wspólnym realizowaniu przez wszystkich pracodawców przepisów zawartych w art. 208 kp. W szczególności inspektor zweryfikuje, czy pracodawcy przed dopuszczeniem do pracy pracowników wyznaczyli koordynatora sprawującego nadzór w zakresie bhp względem wszystkich pracowników świadczących pracę w tym samym miejscu i czasie.
4.       Kontroli będą podlegały również ustalone przez pracodawców zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia, jak również wypełnienie przez współdziałających pracodawców obowiązków o charakterze informacyjnym.

Sprawne prowadzenie czynności kontrolnych wymaga zapewnienia właściwych warunków do jej przeprowadzenia. Przepis art. 27 ustawy o PIP wskazuje na obowiązki kontrolowanego korespondujące z uprawnieniami inspektora pracy jak:

• niezwłoczne przedstawienie żądanych dokumentów i materiałów,
• zapewnienie terminowego udzielania informacji,
• udostępnianie urządzeń technicznych
• udostępnienie, w miarę możliwości, oddzielnego pomieszczenia z odpowiednim wyposażeniem.

Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy daje inspektorom pracy bardzo szerokie możliwości w zakresie procedury kontrolnej. W szczególności inspektorzy mają prawo do:

• swobodnego wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń podmiotu kontrolowanego;
• przeprowadzania oględzin obiektów, pomieszczeń, stanowisk pracy, maszyn i urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych i pracy;
• żądania od podmiotu kontrolowanego oraz od wszystkich pracowników pisemnych i ustnych informacji w sprawach objętych kontrolą oraz wzywania i przesłuchiwania tych osób w związku z przeprowadzaną kontrolą;
• żądania okazania dokumentów dotyczących budowy, przebudowy lub modernizacji oraz uruchomienia zakładu pracy, planów i rysunków technicznych, dokumentacji technicznej i technologicznej, wyników ekspertyz, badań i pomiarów dotyczących produkcji bądź innej działalności podmiotu kontrolowanego;
• żądania dostarczenia mu próbek surowców i materiałów używanych, wytwarzanych lub powstających w toku produkcji, w ilości niezbędnej do przeprowadzenia analiz lub badań, gdy mają one związek z przeprowadzaną kontrolą;
• wykonywania niezbędnych do celów kontroli odpisów lub wyciągów z dokumentów, jak również zestawień i obliczeń sporządzanych na podstawie dokumentów, a w razie potrzeby żądania ich od podmiotu kontrolowanego;
• korzystania z pomocy biegłych i specjalistów oraz akredytowanych laboratoriów.

Ustalenia dokonane przez inspektora pracy zostaną przez niego właściwie udokumentowane. W grę wchodzą dwie możliwości:

1. Gdy kontrola nie wykaże nieprawidłowości, wówczas inspektor ograniczy się do sporządzenia notatki urzędowej.
2. W przypadku gdy kontroli podlega kilku pracodawców, których pracownicy wykonują pracę w tym samym miejscu i czasie, wówczas bardzo mało prawdopodobne jest, aby inspektor nie stwierdził żadnych nieprawidłowości. W takim przypadku inspektor udokumentuje ustalenia z kontroli w formie protokołu.

Na podstawie art. 31 ust. 4 ustawy o PIP podmiot kontrolowany ma prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole.

Przedmiotem zastrzeżeń mogą być jak najbardziej stwierdzone uchybienia dotyczące indywidualnych obowiązków pracodawcy względem pracowników, jak również wykazane nieprawidłowości dotyczące naruszenia właściwych zasad współdziałania między pracodawcami, o których mowa w art. 208 kp.

W przypadku gdy zastrzeżenia, w tym dotyczące przestrzegania przez pracodawców zasad współdziałania, o których mowa w art. 208 kp, okażą się w ocenie inspektora merytorycznie uzasadnione, wówczas dokona on uzupełnienia lub modyfikacji protokołu. Ostateczna zawartość protokołu z kontroli stanowi dla inspektora bazę i uzasadnienie do wydania określonych środków prawnych przewidzianych w ustawie o PIP.

Jeżeli stwierdzone nieprawidłowości dotyczą sfery technicznego bezpieczeństwa pracy, a zasady, o których mowa w art. 208 kp, jak najbardziej regulują problematykę bhp, wówczas inspektor z całą pewnością wyda nakazy będące decyzjami administracyjnymi.

Gdy kontrola inspektora dotyczyła realizacji przez pracodawców obowiązków wynikających z art. 208 kp, wówczas można spodziewać się, że nakazy będą dotyczyły przykładowo:

• opracowania właściwych pisemnych procedur określających zasady współdziałania między pracodawcami,
• powołania koordynatora czy
• wypełnienia obowiązku informacyjnego względem pracowników.

Terminowa realizacja nakazów inspektora nie jest prywatną sprawą pracodawcy. Jego obowiązkiem jest pisemnie powiadomienie inspektora o fakcie realizacji decyzji. W praktyce nie można wykluczyć sytuacji, kiedy to zbliża się termin realizacji nakazu, a z obiektywnych względów nie będzie on w terminie wykonany. W takim przypadku optymalnym i najbezpieczniejszym dla pracodawcy postępowaniem będzie pisemne poinformowanie inspektora o nierealizowaniu nakazu, wskazanie przyczyn zaistniałej sytuacji, jak również prośba o wyznaczenie nowego terminu wykonania decyzji. Nie ma oczywiście przeszkód, aby pracodawca sam zaproponował termin wykonania decyzji, uwzględniając obiektywne możliwości w tym zakresie.