Wolne za święto przypadające w sobotę, pracownika pracującego na stacji benzynowej
Klient zwrócił się do nas z prośbą o odpowiedź na następujące pytanie: Czy pracownikowi zatrudnionemu na stacji benzynowej, pracującemu w soboty lub niedziele, przysługuje dodatkowy dzień wolny w sytuacji, gdy święto przypadnie w sobotę lub niedzielę? Czy pracownik, który pracuje co drugą sobotę przez trzy godziny, powinien otrzymać wolny dzień w wyżej wymienionej sytuacji?
Odpowiedź na pytanie zlecone przez klienta (nadtytuł)
Przyjmując za podstawę przedstawiony powyżej stan faktyczny: W przypadku gdy święto przypada w sobotę, która jest dla pracownika wolną sobotą (pracownik pracuje co drugą sobotę) należy pracownikowi udzielić dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Pracownikowi przysługuje pełny dzień wolny, bez względu na liczbę przepracowanych godzin w wolną sobotę.
Wolne za święto przypadające w sobotę
Zgodnie z art. 129 § 1 Kodeksu pracy czas pracy nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, nieprzekraczającym czterech miesięcy. Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
W zamian za święto wypadające w sobotę pracodawcy mają więc obowiązek wyznaczenia dodatkowego dnia wolnego. Wynika to jednak nie tyle z samych przepisów Kodeksu pracy, co z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 października 2012 r. (K 27/11), który uznał przepisy różnicujące liczbę dni wolnych od pracy przysługujących pracownikom za niezgodne z Konstytucją RP. Chodzi o to, aby wszyscy pracownicy mogli skorzystać niejako z faktu istnienia święta, niezależnie od tego, kiedy ono przypada. Oznacza to, że trzeba udzielić pracownikowi innego dnia wolnego za święta przypadające w dni, które są dla niego wolne od pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Oddanie dnia wolnego za święto przypadające w sobotę
W sierpniu dni roboczych jest 21, czyli 168 godzin. Jednak wymiar czasu pracy w sierpniu 2015 roku wynosi 160 godzin, święto przypadające w sobotę 15 sierpnia 2015 r. obniża bowiem wymiar czasu pracy o osiem godzin. Czyli w przyjętym okresie rozliczeniowym pracownik powinien przepracować 160 godzin przy założeniu pracy na pełny etat.
Jeżeli więc pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku po osiem godzin w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym, wtedy za święto 15 sierpnia przypadające w sobotę (czyli w dniu wolnym od pracy dla pracownika) należy zapewnić inny dzień wolny w okresie rozliczeniowym, w którym to święto występuje.
To do pracodawcy należy podjęcie decyzji o terminie tego dnia wolnego. Może wskazać jeden dzień wolny dla wszystkich swoich pracowników lub każdemu pracownikowi z osobna wyznaczyć inny dzień jako dzień wolny. Ważne jest, aby ten dzień wolny został wyznaczony w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym przypada święto. Musi to być jeden cały dzień, a nie oddawanie pracownikowi po kilka godzin wolnych przez kilka dni.
Podobnie będzie w przypadku gdy jest to akurat co druga sobota, która jest dla pracownika wolną sobotą. Jeżeli więc 15 sierpnia 2015 r. był akurat tą wolną sobotą, to pracownikowi należy się dzień wolny.
Jeżeli zaś pracownik przepracował sobotę 15 sierpnia, nawet w niepełnym wymiarze godzin (tj. niepełne osiem godzin, ale tylko trzy), to i tak przysługuje mu pełny dzień wolny, bez względu na liczbę przepracowanych w tym dniu godzin. Powinien więc odebrać osiem godzin wolnego.
Pracodawca jest bowiem zobowiązany zapewnić w ramach tego samego okresu rozliczeniowego - w zamian za pracę wykonywaną w niedzielę lub święta - inny dzień wolny od pracy (art. 15111 § 1 pkt 2 kp) albo wypłacić dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w święto. Możliwe więc, że pracodawca będzie wolał zapłacić jak za sześć godzin pracy (trzy godziny pracy płacone niejako podwójnie) niż udzielić wolnego dnia pracy, tracąc osiem godzin pracy pracownika.
W przypadku, gdy obowiązującym pracownika systemem czasu pracy jest system weekendowy, to takiemu pracownikowi nie trzeba oddawać dnia wolnego z tytułu święta przypadającego w sobotę. Pracownicy pracujący w systemie weekendowym wykonują pracę, zgodnie z art. 143 Kodeksu pracy, wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Ustalenie ich wymiaru czasu pracy wymaga wzięcia pod uwagę liczby godzin, która przypada do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym.
Marcin Sarna
Słowa kluczowe:
wolna sobota
