Termin nabycia dodatkowego urlopu wypoczynkowego przez osobę niepełnosprawną
Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Za dzień zaliczenia do jednego z ww. stopni niepełnosprawności uznaje się datę wydania orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Nabycie prawa do dodatkowego urlopu ustala się od daty wydania orzeczenia
W praktyce oznacza to, że nabycie prawa do dodatkowego urlopu ustala się od daty wydania orzeczenia o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności .
Przy ustalaniu prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego nie ma znaczenia, czy orzeczenie o niepełnosprawności zostało wydane przed zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej, czy w trakcie trwania stosunku pracy.
Prawo do dodatkowego urlopu nawet bez wniosku pracownika
Zdaniem Sądu Najwyższego: Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu (wyrok z 29 czerwca 2005 r., II PK 339/04).
Powyższą tezę Sąd Najwyższy uzasadnia tym że „przesłanką prawa do dodatkowego urlopu jest zaliczenie pracownika do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i przepracowanie jednego roku po dniu zaliczenia do jednego ze stopni niepełnosprawności.
Tak ukształtowane z mocy prawa – prawo do urlopu dodatkowego – nie obejmuje jedynie osób, które z innego tytułu mają już uprawnienie do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub prawo do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych.
Ani Kodeks pracy ani powołane przepisy ustawy nie uzależniają prawa do urlopu wypoczynkowego od wniosku osoby do urlopu uprawnionej. (…) Nieuzyskanie przez pracodawcę wiadomości o przysługującym pracownikowi z mocy prawa prawie do dodatkowego urlopu wypoczynkowego może – w konkretnych okolicznościach – oznaczać tylko tyle, że pracodawcy nie można zarzucić zawinionego niewykonywania zobowiązania do udzielenia urlopu zgodnie z przepisami prawa pracy.
Brak winy pracodawcy nie unicestwia samego prawa do urlopu wypoczynkowego, może jednak – razem z innymi okolicznościami – mieć znaczenie przy rozpatrywaniu roszczenia o ekwiwalent pieniężny przysługujący „w razie niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części”.
Urlop dodatkowy jak kodeksowy
Dodatkowy urlop, przysługujący pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, jest urlopem wypoczynkowym. A zatem również do dodatkowego urlopu dla osoby niepełnosprawnej stosuje się przewidziane w Kodeksie pracy zasady jego udzielania.
Niewykorzystany w danym roku kalendarzowym dodatkowy urlop pracownika niepełnosprawnego (tak jak zwykły urlop wypoczynkowy) przechodzi na kolejny rok kalendarzowy i powinien być przez pracownika wykorzystany do końca września następnego roku kalendarzowego.
Halina Tulwin, Joanna Kaleta
