Dni bądź godziny wolne na dziecko w wieku do 14 lat

Emilia Wawrzyszczuk
Emilia Wawrzyszczuk
12.02.2016AKTUALNE

Dni bądź godziny wolne na dziecko w wieku do 14 lat

Od 2 stycznia 2016 r. każdy pracownik wychowujący przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat ma prawo do zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku. Sprawdź, jak ustalać do niego prawo i prawidłowo go udzielać.

W przypadku, gdy oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z opieki może skorzystać tylko jedno z nich, przy czym wybór osoby korzystającej z opieki przepisy kodeksu pracy pozostawiają samym pracownikom. Opiekunowie mogą również podzielić się tym uprawnieniem w ten sposób, że każde z nich wykorzysta po jednym dniu.

Przepisy nie formułują dodatkowych warunków uprawniających do dni wolnych na dziecko. Zatem żadne inne kryteria (jak np. długość zatrudnienia lub wymiar czasu pracy) nie mogą być brane pod uwagę przy udzielaniu dni wolnych na dziecko.

Wolne na dziecko w wieku do 14 lat – sytuacja zawodowa, liczba dzieci

Wymiar zwolnienia nie jest w żaden sposób uzależniony od liczby dzieci wychowywanych przez pracownika. Niezależnie od tego, czy pracownik wychowuje jedno, dwoje, troje czy więcej dzieci – zwolnienie przysługuje zawsze w wymiarze dwóch dni.

Bez wpływu na prawo do zwolnienia na opiekę nad dzieckiem pozostaje sytuacja zawodowa drugiego rodzica/opiekuna dziecka. Innymi słowy – nawet jeśli drugi rodzic/opiekun dziecka:

  • jest bezrobotny,

  • przebywa na urlopie macierzyńskim, wychowawczym, bezpłatnym itp.,

  • prowadzi gospodarstwo rolne,

  • wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej,
    pracownik zachowuje prawo do zwolnienia.

Wolne na dziecko w wieku do 14 lat – uczestniczenie w procesie wychowania dziecka

Prawo do dni opieki nad dzieckiem przysługuje zarówno na dzieci swoje, jak i współmałżonka. Przepisy szeroko określają krąg podmiotów uprawnionych do skorzystania z tego zwolnienia i obejmują nie tylko pracowników wychowujących własne dzieci, ale również dzieci współmałżonka, dzieci przysposobione lub wzięte na wychowanie.

Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest faktyczne uczestniczenie przez pracownika w procesie wychowania dziecka, które nie ukończyło 14 roku życia.

Zatem pracownik wychowujący dziecko współmałżonka ma prawo skorzystać ze zwolnienia od pracy, o którym mowa w art. 188 kodeksu pracy. Dokumentem potwierdzającym to uprawnienie jest akt małżeństwa oraz akt urodzenia dziecka.

Przepis art. 188 kodeksu pracy posługuje się pojęciem rodziców (opiekunów) dziecka, a nie małżonków. Nie wymaga również, aby rodzice prowadzili wspólne gospodarstwo domowe.

W przypadku, gdy pracownik wychowuje dziecko w wieku do 14 lat (gdyż tylko jemu przysługuje władza rodzicielska), nie mieszkając z drugim rodzicem dziecka, nie będąc jego współmałżonkiem, albo rodzice dzielą się opieką (obojgu przysługuje władza rodzicielska), ma prawo zwrócić się o udzielenie 2 dni z tytułu opieki.

W przypadku natomiast, gdy pracownik nie zajmuje się wychowaniem dziecka i jest to potwierdzone orzeczeniem o np. pozbawieniu władzy rodzicielskiej, nie ma prawa do 2 dni zwolnienia. Przepis wyraźnie stanowi, że prawo takie przysługuje tylko pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat.

Wolne na dziecko w wieku do 14 lat – zatrudnienie u kilku pracodawców

Pracownik zatrudniony w kilku zakładach pracy równolegle, może skorzystać z prawa do dni opieki nad dzieckiem u kilku pracodawców jednocześnie. Żaden przepis nie ogranicza bowiem tego zwolnienia tylko do jednego zakładu pracy.

Ponadto, gdyby pracownik mógł wykorzystać dwa dni tylko w jednym zakładzie pracy, faktycznie miałby dwa dni tylko częściowo wolne od pracy (ponieważ mając wolne w jednym zakładzie pracy, musiałaby się stawić do pracy w drugim zakładzie). Tymczasem przepisy gwarantują pracownikowi dwa pełne dni wolne od pracy.

Wolne na dziecko w wieku do 14 lat – oświadczenie pracownika

Pracodawca ma prawo odebrać od swojego pracownika oświadczenie o tym, czy będzie korzystał z uprawnień rodzicielskich określonych w art. 188 Kodeksu pracy (w tym z dni opieki na dziecko) i włączyć je do akt osobowych pracownika.

W sytuacji, gdy rodzice dziecka zatrudnieni są u różnych pracodawców, realna możliwość kontroli przestrzegania zasady korzystania z uprawnień rodzicielskich przewidzianych w kodeksie pracy, w tym m.in. z prawa do zwolnienia od pracy, o którym mowa w art. 188 kodeksu pracy, przez jednego z rodziców jest bardzo ograniczona.

Pracodawca może zażądać oświadczenia o zamiarze korzystania z powyższych uprawnień tylko od swojego pracownika, nie ma natomiast żadnych podstaw do tego, aby domagać się dostarczenia oświadczenia drugiego rodzica, czy występować do pracodawcy go zatrudniającego o wydanie takiego zaświadczenia. Pracodawcy nie kontrolują też wykorzystania zwolnienia przez drugiego rodzica dziecka, kontaktując się w tej kwestii telefonicznie.

Autorem odpowiedzi jest: 

Emilia Wawrzyszczuk

Słowa kluczowe:
opieka nad dzieckiem

Emilia Wawrzyszczuk
AUTOR
Redaktor Portalu Kadrowo-Płacowego, redaktor prowadząca magazynu „Prawa pracy w pytaniach i odpowiedziach”, specjalista prawa pracy i wynagrodzeń

Nagrody i wyróżnienia

Certyfikat rzetelnosci Laur zaufania SMB logo Top firma

Copyright © 2024 Wszelkie prawa zastrzeżone

Obserwuj nas

fb-logo ink-logo inst-logo