ZUS zapowiada duże zmiany w zasiłkach
Strategia przyjęta przez ZUS na lata 2021–2025 zakłada nie tylko duże zmiany w opłacaniu składek, ale także nowe zasady ustalania prawa do zasiłków oraz ich obliczania. ZUS przejmie wypłatę wszystkich zasiłków z ubezpieczeń społecznych, także tych, które teraz wypłaca pracodawca. Aby otrzymać zasiłek, nie trzeba będzie składać wniosku do ZUS – zasiłki będą wypłacane na podstawie zwolnienia lekarskiego lub informacji o udzielonym urlopie macierzyńskim. Sprawdź szczegóły zmian, które zamierza wprowadzić ZUS.
Stan aktualny
- Zasiłki wypłaca zarówno ZUS jak i płatnicy składek.
- Obowiązujące przepisy są skomplikowane.
- Gdy zasiłki wypłaca ZUS, nie może wykorzystać danych na koncie ubezpieczonego (konieczność pozyskania wielu dokumentów, od płatnika i ubezpieczonego, prowadzenia korespondencji).
- Gdy zasiłki wypłaca płatnik, występuje do ZUS o interpretacje przepisów.
- Obowiązujące przepisy umożliwiają nadużywanie przepisów (kolejne okresy zasiłkowe, krótkie ubezpieczenie – długi okres pobierania świadczeń.
- Przejęcie przez ZUS wypłaty zasiłków od płatników składek.
- Uproszczenie zasad przyznawania i obliczania zasiłków.
- Automatyzacja procesów przyznawania i wypłaty zasiłków przez ZUS.
- Ograniczenie nadużyć w korzystaniu z zasiłków.
- Racjonalizacja wydatków funduszu chorobowego/wydatków pracodawcy.
Planowane zmiany w składkach ZUS
Zmiana zasad ustalania okresu pobierania zasiłku chorobowego
|
- wliczanie do okresu zasiłkowego okresów poprzedniej niezdolności do pracy, jeśli przerwa nie przekracza 90 dni (niezależnie od przyczyny choroby)
- Zmiany dotyczące okresu wyczekiwania na prawo do zasiłków:
- wydłużenie okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego,
- wprowadzenie okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego,
|
Zmiany prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia
|
- ograniczenie okresu wypłaty zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia do 30 dni
|
Uproszczenie stawek procentowych zasiłków chorobowych i macierzyńskich
|
- zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu – 80% zamiast 70%
- zasiłek macierzyński – 100% i 80%, bez wyrównywania
|
Uproszczenie zasad ustalania prawa do zasiłku opiekuńczego
|
- zasad liczenia limitów wypłaty zasiłku opiekuńczego (limit dla rodziców dzieci, limit na osobę pod opieką,
- obecność innego domownika nie będzie pozbawiać prawa do zasiłku opiekuńczego
|
Zmiany dotyczące obliczania zasiłku (podstawy wymiaru zasiłków)
|
- podstawą wymiaru zasiłku jest podstawa wymiaru składek
- bez wyłączania niektórych składników wynagrodzenia
- wynagrodzenie wypłacone w miesiącu
- zmiana wymiaru czasu pracy nie skraca okresu do obliczenia podstawy wymiaru
- przesunięcie okresu do ustalenia podstawy wymiaru o 1 miesiąc
- zmiana zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłków, gdy okres ubezpieczenia jest krótszy niż okres do obliczenia podstawy wymiaru
- ponowne ustalanie podstawy wymiaru po przerwie wynoszącej co najmniej jeden miesiąc
|
Kontakt z płatnikiem składek – przez PUE ZUS
|
|
Ograniczenie zakresu danych pozyskiwanych od ubezpieczonych, płatników składek korzystanie z danych KSI ZUS (danych o podstawie wymiaru składek i innych)
|
JPU dotyczące zasiłków – płatnik składek będzie przekazywał informacje o zdarzeniach, które mają wpływ na prawo do zasiłku, jego wysokość – w ciągu 7 dni od zaistnienia okoliczności.
Zakres informacji:
- udzielenie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego oraz dane związane z podstawą udzielenia urlopu (czy urodzenie dziecka, czy przewidywana data porodu, czy przysposobienie dziecka, czy wydłużenie w związku z pracą na urlopie rodzicielskim)
- data przerwania/rezygnacji z urlopu oraz przyczyna
- podjęcie pracy w czasie rodzicielskiego
- udzielenie urlopu bezpłatnego, wychowawczego, dla poratowania zdrowia
- prawo do wynagrodzenia za dzień zwolnienia, w którym ubezpieczony świadczył pracę
- informacja o wypadku przy pracy, w drodze do / z pracy
- przebywanie w areszcie lub odbywanie kary pozbawienia wolności
- inne okoliczności
|
Wypłata zasiłków bez wniosku (w większości przypadków)
- wypłata zasiłku chorobowego i opiekuńczego – na podstawie e-ZLA, bez wniosku
- wypłata zasiłku macierzyńskiego pracownikom – na podstawie informacji od pracodawcy o udzielonym urlopie
|
Wniosek potrzebny w przypadku:
- świadczenia rehabilitacyjnego,
- zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonych innych niż pracownicy,
- w niektórych przypadkach (np. zaświadczenie lekarskie wystawione w trybie alternatywnym, zagraniczne zaświadczenie lekarskie, oświadczenie o zamknięciu placówki, do której uczęszcza dziecko)
|
Kontakt ubezpieczony – ZUS przez PUE ZUS
|
przekazywanie wniosków i innych dokumentów do ZUS z profilu na PUE ZUS
|
Zmiana zakresu danych zaświadczenia lekarskiego
|
wprowadzenie:
- nowych kodów literowych,
- numeru PESEL dziecka i członka rodziny wymagającego opieki ubezpieczonego (by ułatwić systemowe ustalanie limitu wypłaty zasiłku opiekuńczego).
Informacji, czy w dniu wystawienia zaświadczenia lekarskiego ubezpieczony świadczył pracę
|
Wprowadzenie obowiązku wystawiania przez lekarzy zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa lub wysokości zasiłku i przekazywania do ZUS za pośrednictwem PUE ZUS
|
(zaświadczenia inne niż e-ZLA)
|
Automatyzacja obsługi spraw zasiłkowych
|
- automatyczne wszczęcie postępowania w sprawie o zasiłek i rejestracja w systemie informatycznym danych z dokumentów wpływających do ZUS w formie elektronicznej
- korzystanie z danych KSI ZUS (danych o podstawie wymiaru składek i innych danych zapisanych na koncie ubezpieczonego), danych z rejestrów centralnych i rejestrów zewnętrznych (np. z Rejestru Aktów Stanu Cywilnego)
|
Jakie korzyści odniosą płatnicy składek po wprowadzeniu zmian
-
Płatnicy składek – nie będą wykonywać skomplikowanych i czasochłonnych czynności związanych z obliczeniem zasiłków – odciążenie płatników składek.
-
Płatnicy składek – ograniczenie ryzyka finansowego związanego z nieprawidłowym obliczeniem i wypłatą zasiłku:
- wypłata zasiłku w zawyżonej kwocie – oznacza dla płatnika składek konieczność dopłaty składek z odsetkami za zwłokę,
- wypłata zasiłku w zaniżonej kwocie – oznacza dla płatnika składek obowiązek dopłaty zasiłku z odsetkami finansowanymi ze środków płatnika.
-
Płatnicy składek – przejęcie wypłat zasiłków przez ZUS wpłynie korzystnie na finanse płatników składek – aktualnie wypłata zasiłku oznacza wydatkowanie środków przez płatnika w terminie wypłat wynagrodzeń, np. pod koniec miesiąca – środki te zostają rozliczone z ZUS ze składek na ubezpieczenia społeczne, tj. najczęściej 15. dnia następnego miesiąca.
-
Ubezpieczeni – uproszczenie prawa do zasiłków, automatyzacja → szybsza wypłata zasiłku
-
Ubezpieczeni – wypłata zasiłków bez wniosku, znaczne ograniczenie liczby dokumentów składanych do uzyskania zasiłku
-
FUS – ograniczenie nadużyć w korzystaniu ze świadczeń, racjonalizacja wydatków Funduszu Chorobowego, zmniejszenie deficytu Funduszu Chorobowego
Jak będzie wyglądać realizacja projektu
W pierwszym etapie zmiany w prawie do zasiłków, wysokości i podstawie wymiaru (w tym okresie zasiłki są wypłacane przez ZUS i płatników składek). W drugim etapie zmiany związane z automatyzacją wypłaty zasiłków i przejęciem wypłaty zasiłków od płatników składek:
- etap 2a – przejęcie zasiłków od części „dużych” płatników składek,
- etap 2b – przejęcie zasiłków od pozostałych „dużych” płatników składek.
Po przejęciu wypłaty zasiłków przez ZUS – ZUS wypłaca także za okresy przed przejęciem wypłaty (płatnicy składek nie wypłacają żadnych świadczeń za okresy wsteczne.