Związki zawodowe

Podstawowym celem nowelizacji ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych jest wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2015 r. (sygn. akt K 1/13) poprzez rozszerzenie zakresu podmiotowego prawa do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych.

Od 1 stycznia 2019 r. prawem tworzenia organizacji związkowych i wstępowania do nich objęto wszystkie osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem, bez względu na podstawę zatrudnienia, które na gruncie konstytucyjnym i prawnomiędzynarodowym mogą być zaliczane do kategorii pracowników. Od 2019 roku wprowadza się ponadto:

• mechanizmy ochronne na wypadek nierównego traktowania z powodu przynależności związkowej;
• możliwość uwzględnienia innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową w liczbie osób warunkujących uzyskanie uprawnień zakładowej organizacji związkowej, jeżeli te osoby świadczą pracę przez co najmniej 6 miesięcy na rzecz pracodawcy objętego działaniem tej organizacji;
• regułę uwzględnienia osoby należącej do kilku organizacji związkowych u danego pracodawcy tylko jako członka jednej, wskazanej przez nią organizacji związkowej;
• procedurę weryfikacji liczebności zakładowej organizacji związkowej (obecnie pracodawcy nie przysługują żadne instrumenty weryfikacji danych liczbowych przekazanych mu przez zakładową organizację związkową);
• opcję dochodzenia przez inną niż pracownik osobę wykonującą pracę zarobkową 6-miesięcznej rekompensaty za rozwiązanie lub wypowiedzenie przez pracodawcę umowy bez uzyskania zgody zarządu organizacji związkowej;
• terminy na przedstawienie stanowiska organizacji związkowej w sprawie wypowiedzenia umowy działaczowi związkowemu;
• rozwiązanie umożliwiające dotowanie z budżetu państwa składek członkowskich wnoszonych do międzynarodowych organizacji związkowych. Na podstawie art. 11¹ ustawy o związkach zawodowych składki członkowskie wnoszone do międzynarodowych organizacji związkowych będą mogły być dofinansowane z budżetu państwa w formie dotacji celowej udzielanej na wniosek organizacji związkowej przez ministra resortu pracy, na podstawie umowy zawartej z tą organizacją;
• zapis podwyższający progi reprezentatywności dla zakładowych organizacji związkowych – progi te podwyższono z 7% do 8% dla organizacji wchodzących w skład Rady Dialogu Społecznego i ich organizacji członkowskich oraz z 10% do 15% dla pozostałych organizacji;
• przepis, na podstawie którego dotychczasowe reprezentatywne organizacje związkowe i reprezentatywne organizacje pracodawców utrzymają swoją reprezentatywność;
• normę, zgodnie z którą osobom będącym w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy członkami związków zawodowych przysługują uprawnienia na zasadach dotychczasowych;
• regulację stanowiącą, że związki zawodowe, istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, powinny dostosować swoje statuty do zmian w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji.