Pracownicy ochrony przyjmowani do pracy podlegają – podobnie jak pracownicy innych grup zawodowych- wstępnym badaniom profilaktycznym. Badania te wykonuje się przed podjęciem pracy, a w praktyce warto je przeprowadzić jeszcze przed podpisaniem umowy o pracę. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku badań okresowych i kontrolnych, które powinny być wykonywane w miarę możliwości w godzinach pracy. W związku z powyższym, za czas zwolnienia od pracy w związku z badaniami, pracownikowi ochrony należy wypłacić wynagrodzenie.
Postępowanie zgodnie z którym badania wstępne przeprowadza się jeszcze przed podpisaniem umowy o pracę jest nie tylko praktyczne (pracodawca podpisuje umowę z pracownikiem zdolnym do wykonywania oferowanej pracy), ale również zgodne z przepisami prawa pracy (kodeks pracy nie nakazuje przeprowadzania badań wstępnych w godzinach pracy, czyli dopiero po zawarciu umowy o pracę). W przypadku badań okresowych i kontrolnych, czas poświęcony na ich przeprowadzenie powinien - w miarę możliwości pracodawcy – zostać wyznaczony już w godzinach pracy.
Wszyscy pracownicy podlegają badaniom okresowym i kontrolnym. Badania te przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Zwrot „w miarę możliwości w godzinach pracy” oznacza, że pracodawca powinien umożliwić pracownikom wykonanie badań profilaktycznych w taki sposób, aby nie angażowali swojego czasu wolnego na ich wykonanie. Nie jest to jednak bezwzględny obowiązek.
Jeżeli ze względu na specyfikę wykonywanej pracy (np. jej organizację), rzeczywiście i obiektywnie nie ma możliwości zwolnienia pracownika od pracy na czas niezbędny do wykonania badań profilaktycznych, można wykonać badania poza normalnymi godzinami pracy. W literaturze prawa pracy spotkać można opinie, że w takiej sytuacji pracodawca powinien udzielić pracownikom czasu wolnego w zamian za czas spędzony na badaniach profilaktycznych, w takim samym wymiarze, w jakim pracownik przebywał na badaniach. Zaznaczyć przy tym jednak należy, że taki obowiązek nie wynika z przepisów kodeksu pracy.
Jeżeli więc – obiektywnie oceniając – badania profilaktyczne pracownika ochrony mogą być wykonane w godzinach pracy (mimo, że są pewnego rodzaju utrudnieniem dla organizacji pracy w zakładzie), to tak należy je wykonywać. Natomiast jeśli nie ma takiej możliwości, kodeks pracy dopuszcza badania poza godzinami pracy, choć czyni to na zasadzie wyjątku od reguły.
Katarzyna Wrońska-Zblewska