Z początkiem lipca 2013 r. wszyscy pracownicy służb bhp oraz osoby spoza zakładu pracy pełniące zadania służby bhp zostali objęci nowymi wyższymi wymaganiami kwalifikacyjnymi. To dobra okazja nie tylko do zweryfikowania kwalifikacji służb bhp, ale także do przypomnienia, na jakich zasadach pracodawcy muszą tworzyć służby bhp.
Każdy pracodawca jest zobowiązany zapewnić wykonywanie zadań przewidzianych dla służby bezpieczeństwa i higieny pracy. W zależności od wielkości zatrudnienia istnieje kilka wariantów wywiązania się z tego obowiązku:
a) zatrudnienie do 100 pracowników – pracodawca może zatrudnić pracownika służby bhp (na całym etacie lub na części etatu) albo powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy; w przypadku braku kompetentnych pracowników, którym można powierzyć wykonywanie zadań służby bhp – pracodawca może powierzyć wykonywanie takich zadań specjalistom spoza zakładu pracy (np. zatrudnionym w firmie zewnętrznej świadczącej usługi w omawianym zakresie);
W małych firmach pracodawca = behapowiec
Jeśli pracodawca zatrudnia do 10 pracowników albo do 20 pracowników – i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – oraz posiada ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam pełnić zadania tej służby.
b) zatrudnienie powyżej 100 pracowników – pracodawca obowiązkowo tworzy „etatową” służbę bhp, w przypadku zatrudniania powyżej 100 pracowników pracodawca nie ma możliwości powierzenia zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu (potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 października 2006 r., sygn. akt I OSK 263/06, LEX nr 281409).
Liczbę członków służby bhp ustala, co do zasady, pracodawca – biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast pracodawca zatrudniający ponad 600 pracowników zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników.
Bez względu na to, czy pracodawca zatrudniania pracowników służby bhp na etacie, czy powierza te zadania osobom spoza zakładu pracy, muszą oni spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zgodnie z nimi inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy, natomiast:
Specjalista spoza zakładu może być byłym inspektorem PIP
Jeśli pracodawca powierza zadania służby bhp specjaliście spoza zakładu osoba taka powinna spełniać określone wyżej wymagania lub posiadać co najmniej 5-letni staż pracy na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy.
Emilia Wawrzyszczuk