Pracowników zatrudnionych przy ochronie mienia lub pilnowaniu osób obowiązuje - co do zasady - 1-miesięczny okres rozliczeniowy. Jednakże w szczególnie uzasadnionych przypadkach pracodawca może przedłużyć obowiązujący pracowników okres rozliczeniowy do 3 miesięcy, a przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych nawet do 4 miesięcy.
W przypadkach szczególnie uzasadnionych pracodawca ma prawo wprowadzić pracownikom zatrudnionym przy pilnowaniu 3-miesięczny okres rozliczeniowy. Przesłanką wydłużenia okresu rozliczeniowego są „szczególnie uzasadnione przypadki”. O tym, czy w konkretnej sytuacji one występują i czy mogą one stanowić podstawę do wydłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy do 3 miesięcy, decydować będą:
strony układu zbiorowego pracy lub
pracodawca i zakładowa organizacja związkowa albo
sam pracodawca, jako podmiot ustanawiający regulamin pracy bądź wydający ogłoszenie.
Natomiast pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, a także pracodawca, u którego zakładowa organizacja związkowa nie wyraża zgody na wydłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy do 3 miesięcy pracownikom zatrudnionym w równoważnym systemie czasu pracy, może stosować dłuższe okresy rozliczeniowe czasu pracy pracowników ochrony po uprzednim zawiadomieniu właściwego inspektora pracy.
Zawiadomienie właściwego inspektora pracy musi być uprzednie, a zatem dokonane zanim przedłużony okres rozliczeniowy czasu pracy zacznie obowiązywać. Pracodawca nie musi jednak oczekiwać na wyrażenie zgody na wydłużenie okresu rozliczeniowego przez organy PIP. Informacje o stosowaniu dłuższych okresów rozliczeniowych przez pracodawców są bowiem jedynie gromadzone we właściwych okręgowych inspektoratach pracy, mogą być jednak uwzględniane przy planowaniu kontroli w zakładach pracy.
Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
Dla wprowadzenia dłuższego niż dotychczas stosowany okresu rozliczeniowego konieczna jest zatem zmiana aktu wewnątrzzakładowego, w którym okres ten został pierwotnie uregulowany. A zatem zmiana obowiązującego pracowników ochrony okresu rozliczeniowego wymaga takiego samego trybu jak jego uchwalenie.
Z tego względu, w przypadku, gdy w zakładzie pracy okres rozliczeniowy został ustalony w regulaminie pracy lub obwieszczeniu pracodawcy, jego zmiana jest możliwa dopiero po upływie 2 tygodni od dnia podania jej do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Natomiast w przypadku, gdy okres rozliczeniowy określony został w układzie zbiorowym pracy, zmiany tegoż układu wchodzą w życie w terminie w nim określonym, nie wcześniej jednak niż z dniem jego zarejestrowania. Ponadto konieczne jest współdziałanie w tym zakresie z działającymi na terenie zakładu pracy organizacjami związkowymi.
Joanna Kaleta