Organizowanie pracy na dyżurach nocnych w zakładzie opieki zdrowotnej
Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o odpowiedź na następujące pytanie: Moje pytanie związane jest z planowaniem pracy pielęgniarek i opiekunów medycznych. Osoby te zatrudnione są w zakładzie opieki zdrowotnej w równoważnym systemie czasu pracy. Czy jest wykładnia, ile dyżurów nocnych, a ile świątecznych powinna mieć pielęgniarka czy opiekun? Czy układając grafik należy uwzględniać dyżury? Czy może być tak, że np. na 12-13 dyżurów 6 z nich przypadnie w nocy, a 6-7 będzie dziennych; albo na 13 dyżurów jedynie 4 będą w nocy, a reszta to dyżury dzienne? Dodam, że pracownice, które maja mniej dyżurów nocnych, kwestionują ten fakt.
Odpowiedź na pytanie zlecone przez użytkownika serwisu
Przyjmując za podstawę przedstawiony powyżej stan faktyczny: Brak jest przepisów regulujących, ile czasu pracy pracownika powinno przypadać na porę nocną, a ile na porę dzienną.
Ograniczenia przy zatrudnianiu w porze nocnej - jedynie wyjątkowo
Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00. Przepisy prawa pracy jedynie w wyjątkowych przypadkach, wprost wymienionych w przepisach Kodeksu pracy, ograniczają zatrudnianie pracowników w porze nocnej. Z uwagi na fakt, iż świadczenie pracy w porze nocnej jest szczególnie uciążliwe dla organizmu, obowiązuje bowiem zakaz pracy w nocy dla:
-
pracownic w ciąży. Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej; w razie braku takich możliwości pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy,
-
pracownic i pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4 – bez ich zgody,
-
pracowników młodocianych,
-
pracowników niepełnosprawnych, chyba że lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne, a w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad takim pracownikiem, wyrazi na to zgodę lub gdy niepełnosprawny zatrudniony jest przy pilnowaniu.
Praca na dyżurze w porze nocnej
Praca w nocy jest zatem, co do zasady, dopuszczalna i nie wymaga szczególnego uzasadnienia ze strony pracodawcy. Ponadto poza wskazanymi powyżej ograniczeniami przepisy prawa pracy nie regulują tego ile czasu pracy pracownika (ile dyżurów) powinno przypadać na porę nocną a ile na porę dzienną. Ułożenie rozkładu czasu pracy pracownika, w którym określa on jego godziny pracy, należy bowiem do dyrektywnych uprawnień pracodawcy.
Z tego powodu zarzut wobec pracodawcy, iż w sposób nierównomierny planuje pracownikom pracę w porze nocnej wydaje się być bezzasadny. Na jego zasadność nie wpływa również fakt, iż z tytułu pracy w porze nocnej w podmiecie leczniczym pracownicy mogą być uprawnieni do 65% dodatku przewidzianego w ustawie o działalności leczniczej. Dodatek ten ma bowiem przede wszystkim rekompensować uciążliwość pracy w nocy.
Nie mniej jednak, z uwagi właśnie na uciążliwość pracy w porze nocnej, pracodawca który ma taką możliwość powinien starać się tak organizować czas pracy zatrudnionych pracowników, aby praca w porze nocnej naprzemiennie łączyła się z pracą w porze dziennej. Jest to jednak ogólne zalecenie, które nie może być egzekwowane na drodze prawnej.
Joanna Kaleta
