Przedszkola powinny organizować imprezy, pikniki oraz wycieczki tylko w dniach i godzinach pracy placówki. Jeśli nie ma takiej możliwości, za pracę w dzień wolny nauczycielowi przedszkola przysługuje inny dzień wolny lub dodatkowe wynagrodzenie. W przypadku wyjazdów kilkudniowych, dodatkowe wynagrodzenie należy się jednak tylko w przypadku zawarcia dodatkowej umowy cywilnoprawnej.
Czas pracy nauczyciela przedszkola zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień, rozłożonych na 5 dni pracy. Te przepisy również stosuje się do nauczycieli uczestniczących w imprezach wyjazdowych w roli kierownika lub opiekunów dzieci.
Karta Nauczyciela nie reguluje kwestii związanych z pracą wychowawców ponad czas pracy lub w dni wolne od pracy podczas wycieczek przedszkolnych. System pracy przedszkola jest tak skonstruowany, że nie przewiduje możliwości organizowania wycieczek w trakcie sobót i niedziel, czyli tych dni, kiedy nie odbywają się w przedszkolu zajęcia.
Ponadto nauczyciel nie ma obowiązku pracy ponad 40 godzin tygodniowo, w tym zapewniania opieki dzieciom w porze nocnej, a zazwyczaj w trakcie wycieczek najczęściej przekraczane są normy czasu pracy nauczycieli (dotyczy to wyjazdów kilkudniowych). W związku z tym dyrektor nie ma obowiązku rozszerzania nauczycielom (wychowawcom) okresu wykonywania zajęć ponad ustalone ramy czasu pracy.
Żaden przepis prawa nie nakłada na nauczyciela obowiązku pracy w sobotę, jeśli jest to dla niego dzień wolny.
Za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze prowadzone w dniu wolnym od pracy lub za pracę w święto przypadające poza dwoma dniami w tygodniu wolnymi od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny. Wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nauczycielowi przysługuje odrębne wynagrodzenie za każdą godzinę pracy obliczane jak za godzinę ponadwymiarową, a za pracę w święto ze 100% dodatkiem.
Taka regulacja ma zastosowanie wyłącznie w przypadku imprez odbywających się w sobotę lub w niedzielę, kiedy nie ma możliwości zorganizowania ich w innym terminie. Zatem jeśli nie jest możliwe zorganizowanie pikniku w przedszkolu w innym terminie niż sobota lub niedziela, to nauczyciel pracujący w taki dzień ma prawo do dnia wolnego od pracy lub dodatkowego wynagrodzenia.
Ponieważ nie ma obowiązku realizowania wycieczek w dni wolne od pracy oraz w godzinach nocnych (z wyjątkiem sytuacji zabezpieczenia opieki uczniom w określonych placówkach), a także ponad tygodniowy 40-godzinny czas pracy, nie ma podstawy wypłacania nauczycielom wynagrodzenia za taki dzień lub przyznawania dnia wolnego na zasadach określonych w przepisach Karty Nauczyciela.
W takich przypadkach najlepszym rozwiązaniem jest:
zwiększenie liczby opiekunów – wychowawców lub zapewnienie innych opiekunów niż nauczyciele, np. rodzice przedszkolaków, wolontariusze,
zawarcie z nauczycielami umów cywilnoprawnych.
Do nauczycieli przedszkoli niepublicznych nie mają zastosowania przepisy Karty Nauczyciela w zakresie czasu pracy oraz dodatkowego wynagradzania za pracę w dzień wolny od pracy. W związku z tym należy posiłkować się w tym zakresie Kodeksem pracy, który normuje różne rozkłady czasu pracy, godziny nadliczbowe oraz pracę w dni wolne od pracy. Należy mieć na uwadze, że przedszkola niepubliczne mogą funkcjonować również w soboty i taki dzień może być dla nauczyciela normalnym dniem pracy – zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy.
Agnieszka Kosiarz