Zmianowość w szkole – zaplanowanie czasu pracy pracowników niepedagogicznych

Nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy zobowiązany jest do pracy do 40 godzin tygodniowo w pięciodniowym tygodniu pracy. W ramach czasu pracy i ustalonego wynagrodzenia nauczyciel realizuje:

• obowiązkowe zajęcia dydaktyczne, opiekuńcze i wychowawcze realizowane z uczniami (wychowankami) lub na ich rzecz (tzw. pensum) – w wymiarze określonym w przepisach Karty Nauczyciela lub ustalonym przez organ prowadzący;

• zajęcia wynikające z zadań statutowych placówki;

• zajęcia i czynności związane z przygotowywaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

W każdym tygodniu zatem nauczyciel zobowiązany jest wypracować oprócz obowiązkowego pensum inne zadania i zajęcia, o których mowa wcześniej.

Nauczyciele, tak jak i inni pracownicy, mają prawo do odpoczynku dobowego i tygodniowego. Nauczyciel może realizować swoje obowiązkowe pensum w dowolnej godzinie doby pracowniczej, ale tak aby zachowane zostało jego prawo do odpoczynku.

Czas odpoczynku pracowników regulują przepisy kodeksu pracy. Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Dyrektor szkoły powinien zatem zabezpieczyć pracownikowi odpowiedni odpoczynek dobowy. Przez „odpoczynek” należy rozumieć każdy okres, który nie jest czasem pracy. Natomiast przez dobę rozumie się 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Minimalny odpoczynek tygodniowy przysługujący każdemu pracownikowi powinien obejmować co najmniej 35 nieprzerwanych godzin (w tym co najmniej 11 godzin odpoczynku dobowego) i co do zasady powinien przypadać w niedzielę. Niedziela to 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 6.00 w tym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.

Zatem tygodniowy co najmniej 35-godzinny nieprzerwany odpoczynek to czas wolny od pracy przypadający od godziny 19.00 w sobotę do godziny 6.00 w poniedziałek (11 godzin z doby sobotniej bezpośrednio poprzedzających niedzielę plus 24 godziny stanowiące niedzielę).

Nauczyciele realizują swoje obowiązkowe pensum zgodnie z ustalonym planem zajęć dla poszczególnych klas lub czasem pracy biblioteki szkolnej, świetlicy szkolnej, gabinetem psychologiczno-pedagogicznym. Ponadto mają oni zapewniony w soboty dzień wolny od pracy. W przypadku nauczycieli zazwyczaj przy pracy szkoły na zmiany nie dojdzie do przekroczenia normy min. 11-godzinnego okresu odpoczynku dobowego oraz 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego.

Zwiększenie liczby uczniów w szkole wiąże się z koniecznością zatrudnienia większej liczby pracowników niepedagogicznych, w szczególności do obsługi sekretariatu szkolnego, personelu w kuchni, opieki nad młodszymi dziećmi. Dyrektor szkoły musi zawrzeć stosowne umowy o pracę lub zmienić dotychczasowe (np. aneksem) przed rozpoczęciem roku szkolnego.

Czas pracy pracowników niepedagogicznych, w tym system czasu pracy (np. podstawowy, zadaniowy, weekendowy), powinien zostać określony w regulaminie pracy obowiązującym w danej szkole.

Ponadto w ramach systemów czasu pracy dyrektor może stosować wobec pracowników różne rozkłady czasu pracy, które także powinny być ustalone w przepisach wewnątrzzakładowych obowiązujących w szkole (np. regulamin pracy).

Bez względu na stosowany system czasu pracy dopuszczalna jest praca zmianowa, a ustalenie rozkładów czasu pracy w ramach pracy zmianowej może być różne.

Nie wszyscy pracownicy muszą jednak pracować w rozkładach czasu pracy wynikających z przepisów wewnątrzzakładowych. Dyrektor szkoły może również ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy pracownikowi na jego wniosek – w ramach systemu czasu pracy, w którym pracownik jest zatrudniony.