Ustalenie dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej
Klient zwrócił się do nas z prośbą o odpowiedź na następujące pytanie: W firmie obowiązuje trzymiesięczny okres rozliczeniowy. W związku z tym pracownicy mają do przepracowania różne normy czasu pracy w zależności od grafika. Niezależnie od przepracowanego czasu pracy w miesiącu otrzymują stałe miesięczne wynagrodzenie. Czy obliczając dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej należy podzielić stawkę miesięczną przez obowiązującą pracownika indywidualną normę czasu pracy czy też przez normę przypadającą do przepracowania zgodnie z kalendarzem?
Odpowiedź na pytanie zlecone przez klienta
Przyjmując za podstawę przedstawiony powyżej stan faktyczny: Obliczając stawkę za jedną godzinę pracy dla potrzeb ustalenia dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych dobowych, wynagrodzenie zasadnicze w stałej miesięcznej stawce należy podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu, obliczoną zgodnie z art. 130 kodeksu pracy, a więc na zasadach ogólnych. Chodzi tu więc o nominał dla danego miesiąca, a nie liczbę godzin wynikającą z grafiku pracownika. Natomiast w celu obliczenia dodatku za pracę w porze nocnej, stawkę minimalnego wynagrodzenia za pracę dzieli się również przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w miesiącu, w którym taka praca miała miejsce.
Ustalanie wysokości dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych
Przy ustalaniu wynagrodzenia określonego procentowo w celu obliczenia wynagrodzenia:
-
za czas niewykonywania pracy, jeżeli pracownik był gotów do jej wykonania, oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
-
dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych oraz
-
wynagrodzenia za czas dyżuru (art. 1515 § 3 Kodeksu pracy) dla pracowników otrzymujących wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania, określonego stawką miesięczną,
- wynagrodzenie za 1 godzinę ustala się dzieląc miesięczną stawkę wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.
W przypadku miesięcznego okresu rozliczeniowego nie ma wątpliwości przez jaką liczbę podzielić wynagrodzenie pracownika, by uzyskać stawkę godzinową. Jednak gdy okres rozliczeniowy jest dłuższy niż jeden miesiąc, to ewentualne prawo do dodatku z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej można ustalić i go wypłacić - jeśli doszło do przekroczeń - dopiero po zakończeniu tego okresu. Powstaje więc wątpliwość, przez jaką liczbę godzin (z jakiego miesiąca, okresu) podzielić stawkę zasadniczej, stałej płacy.
Zarówno Departament Prawny GIP (pismo z 26.08.2008 r.,GPP-306-4560-646/08/PE) oraz Departament Prawa Pracy MPiPS (pismo z 20.08.2008 r., DPR-III-079-475/ZN/08) twierdzą, że należy miesięczną stawkę wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w ostatnim miesiącu okresu rozliczeniowego.
Ta metoda nie zawsze jest jednak korzystna dla pracownika. Przykładowo, tak jest w sytuacji, gdy liczba godzin do przepracowania w ostatnim miesiącu okresu jest większa niż liczba godzin z miesiąca, w którym doszło do przekroczenia. Wówczas dodatek wychodzi niższy, bo stawka godzinowa jest niższa. Stąd, przyjęło się rozwiązania polegające na odrębnym obliczeniu dodatku za każdy miesiąc okresu, w którym były „średniotygodniówki”.
Obliczanie dodatku za pracę nocną
Przy ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia przysługującego na podstawie art. 1518 § 1 Kodeksu pracy, tj. dodatku za pracę w porze nocnej, za godzinę tej pracy minimalne wynagrodzenie za pracę przewidziane w tym przepisie dzieli się przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu, a więc też przez ogólny nominał, a nie liczbę godzin z harmonogramu pracownika.
Izabela Nowacka
