Co oznacza zalecenie pracy lekkiej lub przeciwwskazanie do pracy ciężkiej w orzeczeniu lekarskim?

Sebastian Kryczka

15.10.2019

Bywają przypadki kiedy to lekarz przeprowadzający profilaktyczne badanie lekarskie wydaje orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy, z jednoczesnym zastrzeżeniem, że pracownik powinien wykonywać pracę lekką lub wskazując przeciwwskazania do ciężkiej pracy fizycznej. Problem w tym, że przepisy nie definiują bezpośrednio zarówno pracy lekkiej, jak również ciężkiej pracy fizycznej. Powyższa kwestia ma natomiast kluczowe znaczenie dla osób kierujących pracownikami, do których obowiązków należy zapewnienie wykonania zaleceń lekarza sprawującego opiekę nad pracownikami.

Co oznacza zalecenie pracy lekkiej lub przeciwwskazanie do pracy ciężkiej w orzeczeniu lekarskim?

Wykazanie się przez osoby ubiegającej się o zatrudnienie kwalifikacjami niezbędnymi do wykonywania pracy nie gwarantuję, iż w ostatecznym rozrachunku będzie istniała możliwość zawarcia umowy oraz wykonywania umówionej pracy. Na przeszkodzie mogą bowiem stanąć względy zdrowotne. Otrzymanie orzeczenia wydanego w ramach pracowniczych profilaktycznych badań lekarskich jest podstawą do zawarcia umowy o pracę, skierowania pracownika na wstępne szkolenie bhp, a następnie dopuszczenia do obowiązków mieszczących się w granicach zakresu czynności (to tak oczywiście w uproszczeniu). Podobnie w przypadku profilaktycznych badań okresowych – uzyskanie w ich ramach orzeczenia o braku przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu na badania jest podstawą kontynuowania zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku.

Jak wiadomo lekarz medycyny pracy wystawia orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku albo istnienie przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Przepisy wspomnianego rozporządzenia nie przewidują innych rozstrzygnięć.

Czy wiadomo co kryje się pod zaleceniem „praca lekka” lub ciężka praca fizyczna”?

Nie zmienia to jednak faktu, że lekarze medycyny pracy stosują praktykę, w ramach której wydają orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy z zastrzeżeniem, że pracownik powinien wykonywać pracę lekką lub wskazując bezpośrednio, iż w przypadku konkretnego pracownika przeciwwskazana jest ciężka praca fizyczna. Powyższe zalecenia mogą okazać się problematyczne zwłaszcza dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami do realizacji.

Uwaga!

To właśnie rolą osób kierujących jest między innymi zapewnianie wykonania zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Problem w tym, że przepisy prawa pracy w tym z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy nie zawierają bezpośrednich definicji legalnych określających „pracę lekką” oraz „ciężką pracę fizyczną”. Uwzględniając powyższe nie można jednoznacznie stwierdzić, jakim kryterium w zakresie „ciężkości” bądź „lekkości” pracy kieruje się lekarz medycyny pracy wydając orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy – w ramach pracy lekkiej, lub wskazując przeciwwskazania do ciężkiej pracy fizycznej. Czy ciężkość pracy to wyłącznie w ocenie lekarza kwestia wydatku energetycznego? Czy może również zakaz krótkotrwałego przemieszczania przedmiotów o dużej wadze – jednak mieszczących się w granicach przepisów regulujących ręczne prace transportowe? A może praca lekka w opinii lekarza medycyny pracy to wyłącznie siedząca praca na stanowisku administracyjno-biurowym?

Jak właściwe wywiązać się z zaleceń zawartych w orzeczeniu lekarskim?

Co można zatem zaproponować osobom kierującym pracownikami, aby prawidłowo wypełniły zalecenia lekarskie oraz spały w miarę spokojnie w związku z perspektywą kontroli ze strony inspektora pracy?

Dobrym rozwiązaniem wydaje się być uzyskanie od lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami doprecyzowania omawianych zaleceń – może niekoniecznie w treści orzeczenia o braku przeciwwskazań do pracy, a odrębnej korespondencji, przykładowo w opinii, która będzie mogła być stosowana przez pracodawcę, w tym przez osoby kierujące pracownikami.

Ważne

Opinia wskazująca co lekarz medycyny pracy ma na myśli wydając zalecenia w zakresie pracy lekkiej lub wskazując na przeciwwskazania do ciężkiej pracy fizycznej będzie doskonałą podkładką na wypadek kontroli ze strony PIP (w tym kontroli prowadzonej w związku z wypadkiem przy pracy, gdzie zawsze badana jest kwestia realizacji zaleceń lekarskich).

W zakładzie pracy gdzie funkcjonuje komisja bhp, w której jak wiadomo zasiada lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę nad pracownikami, wówczas kwestia lekkości lub ciężkości pracy, w kontekście zaleceń lekarskich powinna zostać poruszona na forum takiej komisji.

Co jeżeli lekarz medycyny pracy nie wyjaśni swoich zaleceń?

Oczywiście w praktyce nie można wykluczyć sytuacji, w której lekarz medycyny pracy uzna, że nie jest jego rolą rozstrzyganie co może być kwalifikowane jako praca lekka, a co jako ciężka praca fizyczna. Wydaje się jednak, iż nie będzie to z jego strony postępowanie prawidłowe, tym bardziej że istnieje duża szansa, iż pracownik lub pracodawca zechce odwołać się od orzeczenia lekarskiego zawierającego dodatkowe, bardzo nieostre w swoim brzmieniu zalecenie lekarskie. W sytuacji, gdyby okazało się, że nie uzyskamy jednak od lekarza medycyny pracy sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami informacji w zakresie, co należy rozumieć pod wskazaniem „zalecana praca lekka" albo „przeciwwskazana ciężka praca fizyczna", wówczas niezbędna będzie ocena powyższych zaleceń przez służbę bhp, lub osobę wykonująca zadania tej służby, lub specjalistę spoza zakładu pracy, w ramach ich obowiązków doradczych.

Autor: 

Sebastian Kryczka

prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Nagrody i wyróżnienia

Certyfikat rzetelnosci Laur zaufania SMB logo Top firma

Copyright © 2024 Wszelkie prawa zastrzeżone

Obserwuj nas

fb-logo ink-logo inst-logo