Obliczając wynagrodzenie za okres zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem (art. 188 kp.), trzeba sięgnąć po zasady, jakie obowiązują przy ustalaniu wynagrodzenia za czas urlopu. Stosuje się je jednak w ograniczonym zakresie.
Od 2 stycznia 2016 r. pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin lub 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Nowość w tym uprawnieniu polega na tym, że można je wykorzystać nie tylko w ujęciu dniowym, ale także godzinowym.
Należy pamiętać, że za czas zwolnienia od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. O tym, jak je obliczyć, stanowi § 5 rozporządzenia MPiPS w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).
Zgodnie z powołanym przepisem przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.
Ruchome miesięczne składniki płacowe (np. premie regulaminowe, prowizje, dodatki za pracę w porze nocnej) przyjmuje się z bieżącego miesiąca, w którym było wolne. Natomiast składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania zwolnienia od pracy.
Aby obliczyć wynagrodzenie za czas opieki nad dzieckiem ze zmiennych składników, należy:
podzielić zmienne składniki z miesiąca zwolnienia od pracy przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w tym miesiącu (czyli po odliczeniu godzin nieobecności z powodu opieki),
otrzymaną stawkę godzinową pomnożyć przez liczbę godzin zwolnienia (przy sposobie godzinowym) lub przez liczbę godzin, jaką pracownik przepracowałby w czasie udzielonych dni opieki, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z tego uprawnienia.
Przykład
Wolne na 2 dni opieki
W styczniu 2016 roku pracownica złożyła u pracodawcy wniosek o udzielenie 2 dni opieki nad synem, który w lutym skończy 14 lat. W styczniu były do przepracowania 152 godziny. Po odjęciu 16 godzin opieki było 136 godzin przepracowanych. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 3.900 zł pracownica uzyskuje również miesięczną premię regulaminową zmienną. W styczniu wyniosła ona 394 zł. Wynagrodzenie za dwa dni opieki (16 godzin) wynosi:
394 zł : 136 godz. = 2,90 zł,
2,90 zł × 16 godz. = 46,40 zł.
Za styczeń pracownicy przysługuje łącznie 4.340,40 zł (3.900 zł + 394 zł + 46,40 zł).
Przykład
Zwolnienie w wymiarze godzinowym
Pracownik wnioskował w styczniu 2016 roku o 6 godzin opieki nad 10-letnią córką. W styczniu pracował łącznie 151 godzin, z tego 5 było nadliczbowych dobowych (152 godz. – 6 godz. opieki + 5 godz. nadliczbowych). Za styczeń obliczono pracownikowi wynagrodzenie za godziny nadliczbowe oraz 50% dodatek, łącznie w kwocie 182,55 zł. Są to zmienne składniki wynagrodzenia (w zakładzie pracy jest 1-miesięczny okres rozliczeniowy). Oprócz tego pracownikowi naliczono zmienną premię regulaminową w wysokości 254 zł. Wynagrodzenie stałe zasadnicze wynosi 3.700 zł. Wynagrodzenie za styczeń należy obliczyć tak:
(254 zł + 182,55 zł) : 151 godz. = 2,89 zł,
2,89 zł × 6 godz. = 17,34 zł − wynagrodzenie za czas zwolnienia.
Za styczeń przysługuje razem 4.153,89 zł (3.700 zł + 182,55 zł + 254 zł + 17,34 zł).
art. 1 pkt 22 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1268),
Izabela Nowacka