Świadczenia płacowe na 2016 r. zależne od wynagrodzenia minimalnego

Od 1 stycznia 2016 r. do 1.850 zł wzrosła stawka wynagrodzenia minimalnego. Jest to kwota dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązkowa od drugiego roku pracy. Osoby będące w pierwszym roku pracy mogą bowiem otrzymywać 80% minimum, czyli w 2016 roku 1.480 zł. Do stażu wlicza się tu wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Tabela. Wynagrodzenie minimalne w latach 2015 i 2016

Podane kwoty minimalnej pensji to wartości brutto. Natomiast pracownik otrzymuje „do ręki” wynagrodzenie netto, czyli po odliczeniu miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne potrącanych przez płatnika w danym miesiącu. W 2016 roku nie zmienią się ani wskaźniki składkowe, ani podatkowe, w związku z czym pensja minimalna netto wyniesie 1.355,69 zł, co wynika z następujących obliczeń na wzorcowej liście płac.

W pierwszym roku pracy, przy takich samych danych podatkowo-składkowych, wynagrodzenie minimalne netto będzie wynosiło 1.097,15 zł.

Kwotę netto wynagrodzenia minimalnego kształtują dwa czynniki podatkowe:

• wysokość kosztów uzyskania przychodów – podstawowe lub podwyższone dla pracowników dojeżdżających do pracy z innej miejscowości, oraz

• stosowanie bądź nie miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek – 46,33 zł; prawo do odliczania tej kwoty mają pracownicy, którzy złożyli w zakładzie pracy oświadczenie PIT-2.

Poniższa tabela przedstawia kwoty netto wynagrodzeń minimalnych z uwzględnieniem różnych wariantów, jakie mogą wystąpić u pracowników. Te kwoty mają także zastosowanie przy dokonywaniu potrąceń z wynagrodzeń.

Tabela. Wynagrodzenie minimalne netto w 2016 roku

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego dla pełnego etatu.

Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

1. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,

2. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

3. zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

4. kary pieniężne przewidziane w art. 108 kp.

Są to potrącenia przymusowe, dokonywane bez zgody pracownika. W przypadku potrąceń z tytułów wymienionych w pkt 2–4 ustawodawca przewidział tzw. kwotę wolną, tj. gwarantowaną kwotę wynagrodzenia, którą trzeba pracownikowi pozostawić na utrzymanie. Wysokość kwoty wolnej zależy od rodzaju potrącenia.

Tabela. Kwoty wolne od potrąceń przymusowych w 2016 roku

Dla pracowników w pierwszym roku pracy kwoty wolne – według GIP – powinny być ustalane od 80% płacy minimalnej, czyli w 2016 roku od 1.480 zł (pismo z 16 października 2007 r., GPP-416-4560-465/07/PE). Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Druga kategoria potrąceń to tzw. dobrowolne, które mogą być dokonywane wyłącznie za pisemną zgodą pracodawcy. Tu również obowiązują kwoty wolne.

Tabela. Kwoty wolne od potrąceń dobrowolnych w 2016 roku

Wzrost kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę ma również wpływ na wysokość innych świadczeń ze stosunku pracy, które są obliczane według stawki minimalnej lub odpowiadają kwocie krajowego minimum:

• maksymalna odprawa pieniężna, przysługująca pracownikom z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn innych niż dotyczące pracownika – 27.750 zł (15-krotność minimalnej stawki);

• odszkodowanie dla pracowników, wobec których pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu – nie niższe niż 1.850 zł;

• odszkodowaniedla pracownika, który rozwiązał umowę o pracę z powodu mobbingu – nie mniej niż 1.850 zł;

• minimalne wynagrodzenie za czas gotowości do pracy i przestoju – 1.850 zł;

• wynagrodzenie gwarancyjne za niewykonywanie pracy z powodu rozkładu czasu pracy – nie niższe niż 1.850 zł dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, wynagradzanego w inny sposób niż stałą stawką miesięczną;

• minimalna wysokość podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tj. zasiłków, świadczenia rehabilitacyjnego dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy – 1.596,36 zł (1.850 zł – 13,71%), a dla osób w pierwszym roku pracy – 1.277,09 zł (1.480 zł – 13,71%);

• świadczenie pieniężne z tytułu umowy praktykanckiej – 3.700 zł (2-krotność minimalnej stawki);

• minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartej umowy zlecenia, w której odpłatności w ogólne nie określono lub określono, ale inaczej niż kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie – 1.850 zł;

• minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla pracowników przebywających na urlopach wychowawczych – 1.387,50 zł (1.850 zł × 75%).

Dodatek za pracę w godzinach nocnych przysługuje za każdą godzinę pracy w porze nocnej, w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zatem obliczenie wysokości dodatku w danym miesiącu polega na podzieleniu wynagrodzenia minimalnego przez obowiązujący wymiar czasu pracy w tym miesiącu, dla pełnego etatu. Dodatek stanowi 20% otrzymanej stawki godzinowej. Oznacza to, że stawka godzinowa jest taka sama zarówno dla pracownika pełnoetatowego, jak i zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Tabela. Stawki dodatku za pracę w porze nocnej w 2016 roku

Sprawdź wysokość innych wskaźników kadrowych i płacowych >>

Zarówno wynagrodzenie minimalne, jak i dodatki nocne przysługujące za pracę w grudniu 2015 roku, ale wypłacone w styczniu 2016 roku (w przyjętym terminie, przesuniętym na kolejny miesiąc) są naliczane i wypłacane w stawkach obowiązujących w grudniu 2015 roku, czyli miesiącu wykonywania pracy.

Inaczej jest przy potrącaniu należności z wynagrodzeń wypłaconych w 2016 roku, ale należnych za rok 2015. Tu stosuje się kwoty wolne obowiązujące od 1 stycznia 2016 r., obliczone według wyższego minimalnego wynagrodzenia (pismo GIP z 26 stycznia 2011 r., GPP-364-4560-3-1/11/PE/RP).