Świadectwo pracy - kiedy można poczekać, a kiedy wydać je od razu

Umowa o pracę powinna określać datę jej zawarcia oraz termin rozpoczęcia pracy. Jak zatem liczyć 24 miesiące na wydanie świadectwa pracy, jeśli daty te są różne? Literalna wykładnia przepisu wskazuje, że termin ten należy liczyć od dnia zawarcia umowy, a nie od dnia nawiązania stosunku pracy.

W marcu 2011 roku znowelizowane przepisy dotyczące wydawania świadectw pracy, potwierdzających zatrudnienie na podstawie umów terminowych. Zgodnie z nimi w przypadku, gdy pracownik pozostaje w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie:

• umowy o pracę na okres próbny,
• umowy o pracę na czas określony lub
• umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy,

pracodawca jest zobowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy obejmujące zakończone okresy zatrudnienia na podstawie takich umów, zawartych w okresie 24 miesięcy, poczynając od zawarcia pierwszej z tych umów.

Oznacza to, że co do zasady świadectwo pracy powinno być wydane w dniu upływu 24-miesięcznego terminu liczonego od momentu zawarcia pierwszej z wymienionych umów. Jeżeli jednak rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę nawiązanej przed upływem 24 miesięcy przypada po tym terminie, świadectwo pracy wydaje się w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy o pracę. Oznacza to, że jeżeli w dniu upływu 24-miesięcznego okresu trwa jedna z wymienionych umów o pracę, świadectwo pracy wydaje się dopiero po zakończeniu tej umowy - nawet jeśli termin jej zakończenia przypadałby kilka miesięcy później.

Kolejnym wyjątkiem od zasady wydawania świadectwa pracy po upływie terminu 24 miesięcy od zawarcia pierwszej z umów jest żądanie pracownika o wcześniejsze wydanie świadectwa pracy. Pracownik może bowiem w każdym czasie żądać wydania świadectwa pracy:

• w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem każdej z takich terminowych umów o pracę, lub
• dotyczącego łącznego okresu zatrudnienia na podstawie takich umów, przypadającego przed zgłoszeniem żądania wydania świadectwa pracy. 

Umowa o pracę powinna określać datę jej zawarcia oraz termin rozpoczęcia pracy. Jak zatem liczyć 24 miesiące na wydanie świadectwa pracy, jeśli daty te są różne?

Literalna wykładnia przepisu wskazuje, że termin ten należy liczyć od dnia zawarcia umowy, a nie od dnia nawiązania stosunku pracy. Przykładowo, jeśli strony zawarły umowę na okres próbny w czwartek 28 lipca 2014 r., ale jako termin rozpoczęcia pracy wskazano 1 sierpnia 2014 r., to 24-miesięczny termin na wydanie świadectwa pracy upływa 27 lipca 2016 r.

Zmienione zasady wydawania świadectw pracy, które obowiązują od 21 marca 2011 r., stosuje się do stosunków pracy nawiązanych na podstawie umów o pracę na okres próbny, na czas określony oraz na czas wykonywania określonej pracy, poczynając od dnia wejścia w życie tych zmian. A jakie przepisy należy stosować w stosunku do takich umów trwających w dniu wejścia w życie nowelizacji przepisów?

W myśl przepisów przejściowych (art. 2 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy) „pracodawca wydaje świadectwo pracy zgodnie z dotychczasowymi przepisami, jeżeli w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy trwa kolejna umowa o pracę nawiązana w okolicznościach określonych w art. 97 § 1¹ Kodeksu pracy, w brzmieniu obowiązującym przed tym dniem”.

a ) w dniu 21 marca 2011 r. trwa kolejna umowa terminowa - stare przepisy

Oznacza to, że jeśli 21 marca 2011 r. trwa kolejna już umowa z wymienionych umów (tj. na okres próbny, na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy) zawarta między tymi samymi stronami, np. umowa na czas określony po umowie na okres próbny - świadectwo pracy wydaje się według zasad poprzednich. Nie obowiązuje wówczas 24-miesięczny termin od zawarcia pierwszej z takich umów na wydanie świadectwa pracy.

b ) w dniu 21 marca 2011 r. trwa pierwsza umowa terminowa - świadectwo w dniu rozwiązania umowy

Jeśli natomiast w dniu 21 marca 2011 r. trwa już umowa o pracę na okres próbny lub na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy, ale jest ona pierwszą z takich umów (przed nią strony nie zawarły innej z powyższych umów), pracodawca powinien wydać pracownikowi świadectwo pracy w dniu ustania zatrudnienia.

Przepisy przejściowe nie określają jednoznacznie, jakie przepisy (dotychczasowe, czy nowe) należy stosować do umów o pracę trwających w dniu wejścia w życie nowelizacji, ale nie będących kolejnymi umowami zawartymi w warunkach określonych w art. 97 § 1¹ Kodeksu pracy, w brzmieniu obowiązującym przed 21 marca 2011 r. Z jednej strony nie ma podstaw do stosowania w takim przypadku przepisów dotychczasowych, ale z drugiej strony wątpliwości budzi stosowanie nowych przepisów.

W związku z powyższym najbezpieczniejszym (i jednocześnie najkorzystniejszym dla pracownika) rozwiązaniem będzie wydanie świadectwa pracy bezpośrednio po rozwiązaniu takiej umowy, co oznacza, że nie należy jej obejmować zbiorczym świadectwem pracy.