Niepełnosprawny może zostać w pracy na 8 godzin lub więcej

Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Natomiast czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w każdym tygodniu. Normy czasu pracy osób niepełnosprawnych są normami sztywnymi, które nie mogą być przekraczane. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i godzinach nadliczbowych.

Mimo że podobnie sztywny charakter ma powszechna, wynikająca z Kodeksu pracy (dalej: kp) 8-godzinna dobowa norma czasu pracy, ustawodawca dopuścił możliwość jej przekraczania m.in. w razie odpracowywania zwolnień od pracy udzielonych pracownikowi w celu załatwienia przez niego spraw osobistych.

Dlatego też należy przyjąć, że przekroczenie wskazanych w ustawie norm czasu pracy nie będzie stanowiło naruszenia przepisów o czasie pracy, jeśli jest następstwem odpracowania udzielonego pracownikowi niepełnosprawnemu zwolnienia od pracy w celu załatwienia spraw osobistych.

Wobec tego pracownicy niepełnosprawni, objęci wskazanymi w ustawie normami czasu pracy, mają prawo odpracować zwolnienie od pracy udzielone im w celu załatwienia spraw osobistych na takich samych zasadach, jak pozostali pracownicy. W tym celu pracownik niepełnosprawny zobowiązany jest do złożenia pracodawcy pisemnego wniosku o zwolnienie od pracy w celu załatwienia spraw osobistych, który wskazane jest, aby zawierał co najmniej:

• termin (dzień oraz godzinę/godziny) wyjścia prywatnego w czasie pracy,
• termin (dzień i godzinę/godziny) odpracowania tego zwolnienia.

Jeśli w momencie składania wniosku pracownik nie będzie jeszcze wiedział, w jakim terminie odpracuje udzielony mu czas wolny, powinien złożyć stosowny wniosek przed odpracowaniem zwolnienia od pracy. W przypadku braku pisemnego wniosku czas odpracowania może być uznany za pracę w nadgodzinach.

Warto również podkreślić, że wniosek pracownika nie jest dla pracodawcy wiążący. A zatem pracodawca nie musi się na niego zgadzać – nie musi wyrazić zgody ani na prywatne wyjście w godzinach pracy, ani na jego odpracowanie. Jeżeli jednak chce przychylić się do wniosku pracownika, powinien najpierw sprawdzić, czy wskutek odpracowania nieobecności nie zostanie naruszone jego prawo do minimalnych okresów odpoczynków (11-godzinnego dobowego lub 24- albo 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego).

Pracodawca nie może nakazać pracownikowi niepełnosprawnemu odpracowania czasu prywatnego wyjścia. Stanowiłoby to polecenie pracy w godzinach nadliczbowych, której względem pracowników niepełnosprawnych nie można zlecać.

Względem pracowników niepełnosprawnych znajdzie też zastosowanie ogólna zasada, zgodnie z którą w razie nieodpracowania udzielonego czasu wolnego pracodawca może taką nieobecność w pracy uznać za usprawiedliwioną, ale niepłatną. W takiej sytuacji pracownik otrzyma wynagrodzenie za pracę obniżone o liczbę godzin nieobecności w pracy. Zgodnie z art. 80 kp wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Ponieważ żaden przepis nie gwarantuje pracownikowi zachowania prawa do wynagrodzenia za czas nieobecności w pracy spowodowany koniecznością załatwienia spraw osobistych, za czas tej nieobecności pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia (chyba że prawo do takiego wynagrodzenia przyzna mu sam pracodawca).