Nagroda jubileuszowa – czy warto ją wprowadzać i jak to zrobić

Nagroda jubileuszowa jedynie dla wybranych grup pracowników, objętych regulacjami pragmatyk służbowych (jak np. nauczyciele, pracownicy samorządowi, pracownicy urzędów państwowych czy pracownicy służby cywilnej) jest świadczeniem gwarantowanym.

U pracodawców prywatnych prawo do „jubileuszówki” może wynikać z przepisów wewnętrznych – regulaminów wynagradzania, układów zbiorowych pracy, a w razie ich braku – indywidualnych umów o pracę. Zgodnie z art. 77² § 2 Kodeksu pracy w regulaminie pracy pracodawca może bowiem ustalić także inne świadczenia związane z pracą i zasady ich przyznawania. Ma to również zastosowanie do układów zbiorowych pracy oraz indywidualnych umów o pracę, których postanowienia mogą być korzystniejsze dla pracowników niż powszechnie obowiązujące przepisy prawa.

Jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego zasady przyznawania i wypłaty nagrody jubileuszowej mogą być także uregulowane w odrębnym dokumencie.

Pracodawca prywatny, który w regulacjach wewnętrznych zdecyduje się przyznać pracownikom prawo do nagród jubileuszowych, powinien zadbać, aby zapisy tych aktów były jak najbardziej precyzyjne. Muszą one określać nie tylko wysokość i częstotliwość wypłaty nagrody, ale także dokładnie precyzować jakie okresy będą uwzględniane przy ustalaniu prawa do tego świadczenia.

W przypadku pracowników, którym to przepisy pragmatyk służbowych przyznają prawo do nagrody jubileuszowej, również i one określają zasady nabywania tej gratyfikacji.

Zarówno dla pracowników samorządowych, jak i urzędów państwowych, nauczycieli oraz w służbie cywilnej do okresów pracy uprawniających do nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeśli podlegają one wliczeniu do pracowniczego stażu pracy na mocy odrębnych przepisów. O ile więc, co do zasady, pracodawcy ze sfery budżetowej nie mają kłopotów z wliczaniem okresów zatrudnienia, to wątpliwości pojawiają się przy tych „innych okresach”, podlegających wliczeniu.

Obok okresów zatrudnienia w ramach stosunku pracy uwzględnia się okresy:

a) pracy na roli, przy czym wliczeniu nie podlega każda praca w gospodarstwie rolnym – bez względu na okres jej świadczenia oraz charakter gospodarstwa; do stażu pracy uprawniającego do nagrody należy bowiem wliczyć:

- okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
- przypadające przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem;

- przypadające po 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

b) służby wojskowej bez względu na to, czy pracownik (mowa o pracowniku uprawnionym do „jubileuszówki” na mocy pragmatyk służbowych) podjął zatrudnienie w ciągu czy po upływie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby – u swojego lub innego pracodawcy; prawo do nagrody jubileuszowej jest w tym przypadku uzależnione od ogólnego stażu pracy i powyższe przesłanki nie mają znaczenia;

c) pobierania zasiłku i stypendium, przyznanych na mocy art. 41 ust. 1, art. 53 ust. 6 i art. 53g ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tj.:

• zasiłku dla bezrobotnych,

• stypendium dla bezrobotnego skierowanego przez starostę na szkolenie,

• stypendium, przysługującego bezrobotnemu w okresie odbywania stażu,

• stypendium dla uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych.

Do okresów pracy, od których zależy prawo do nagrody jubileuszowej pracownika zatrudnionego w sferze budżetowej nie wlicza się natomiast:

• urlopu bezpłatnego – okres ten podlega uwzględnieniu tylko wyjątkowo (gdy przewidują to przepisy szczególne), albo gdy urlop ten został udzielony w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w porozumieniu między pracodawcami;

• okresów nauki – podlegają one wliczeniu tylko do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego i nie mają wpływu na prawo i wysokość do „jubileuszówki”;

• okresów prowadzenia działalności gospodarczej – mimo, że co najmniej 3-letni okres prowadzenia działalności jest jednym z wymogów stawianych kandydatom na pracowników samorządowych zatrudnianych na kierowniczych stanowiskach urzędniczych (zamiast co najmniej 3-letniego stażu pracy).

Plusy i minusy nagrody jubileuszowej

Inaczej kwestia ustalania zasad nabywania prawa do nagrody jubileuszowej wygląda u pracodawcy prywatnego. Ma on bowiem znacznie większą swobodę w tym zakresie. W wewnętrznych przepisach płacowych może w sposób niemal dowolny określić, jakie okresy (pracy i/lub inne) będą podlegały uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do „jubileuszówki”. Pracodawca musi jednak pamiętać o zachowaniu zasady równego traktowania.

Przepisy płacowe w prywatnej firmie mogą uzależniać nabycie prawa do gratyfikacji jubileuszowej od udokumentowania w określonym wymiarze:

• ogólnego stażu pracy – wówczas do okresów uprawniających do świadczenia wliczane będą wszystkie okresy zakończonego zatrudnienia – zarówno w zakładach prywatnych, jak i państwowych;

• branżowego stażu pracy – w takim przypadku uwzględnia się okresy zatrudnienia w danej branży – np. budownictwie, motoryzacji, służbie zdrowia;

• zakładowego stażu pracy – wtedy prawo do nagrody pracownik nabywa po przepracowaniu wymaganego okresu u danego pracodawcy (Uwaga! Przy takim kryterium zakładowy staż pracy ustala się sumując wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy – bez względu na przerwy w zatrudnieniu, chyba że w przepisach zostanie zastrzeżone, iż wymóg ten dotyczy nieprzerwanego zatrudnienia).

Możliwe jest także takie sformułowanie zapisów regulaminu wynagradzania (układu zbiorowego pracy), które nabycie prawa do nagrody jubileuszowej uzależniałyby od spełnienia kilku kryteriów – np. posiadania „mieszanego” stażu pracy.

Ponadto nic nie stoi na przeszkodzie, aby przepisy wewnętrzne obowiązujące w prywatnym zakładzie do okresu wymaganego do otrzymania nagrody jubileuszowej zaliczały także np. okresy świadczenia pracy na podstawie innej niż stosunek pracy (prowadzenia działalności gospodarczej czy współpracy na podstawie umowy zlecenia).