Jak rozliczyć przychody zarobkujących emerytów/rencistów za 2017 r.

W związku z tym, że nie wprowadzono jednolitego wzoru informacji o dochodach osiągniętych przez emeryta lub rencistę, pracodawcy muszą go opracować we własnym zakresie. Wzory takie zawierają natomiast często programy kadrowo-płacowe.

W dokumencie tym na pewno powinny się znaleźć dane pozwalające na identyfikację płatnika składek (nazwa, adres oraz numery identyfikacyjne, z którymi został zgłoszony), a także dane osoby pobierającej świadczenie emerytalno-rentowe (imię i nazwisko, adres, numery identyfikacyjne podane w zgłoszeniu oraz numer pobieranego świadczenia).

Z uwagi na sposób rozliczania świadczeń emerytalno-rentowych przez ZUS wskazane jest, aby w informacji podawać dochody nie tylko w globalnej kwocie, ale również w rozbiciu na poszczególne miesiące 2017 roku. Pozwoli to uniknąć późniejszych uzupełnień.

Obowiązek złożenia omawianej informacji nie występuje, gdy dana osoba:

• przed podjęciem zatrudnienia ukończyła powszechnie obowiązujący wiek emerytalny,

• pobiera świadczenie nieobjęte ograniczeniami zarobkowymi (np. rentę dla inwalidy wojennego, rentę dla inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową, czy też rentę rodzinną przysługującą po osobach uprawnionych do wspomnianych świadczeń, jeżeli ich śmierć nastąpiła w związku ze służbą wojskową),

• podejmuje zatrudnienie lub działalność nieobjętą obowiązkiem ubezpieczenia emerytalno-rentowego – poza wyjątkami,

• przez cały rok miała zawieszoną emeryturę z innych przyczyn niż uzyskiwanie przychodów.

Niekiedy informacja obejmować będzie nie rok, a odpowiednio krótszy okres. Będzie tak wtedy, gdy w trakcie 2017 roku:

• zostało rozpoczęte lub zakończone zatrudnienie (działalność) podlegające rozliczeniu,

• świadczeniobiorca nabył lub utracił prawo do emerytury lub renty objętej ograniczeniami zarobkowymi,

• świadczeniobiorca osiągnął powszechnie obowiązujący wiek emerytalny.

Konieczność złożenia informacji o dochodach emeryta lub rencisty generalnie dotyczy tylko działalności (zatrudnienia) objętej obowiązkiem ubezpieczeń emerytalno- rentowych. Przepis art. 104 ust. 4 ustawy emerytalnej wprowadza tu jednak dwa wyjątki. Wynika z niego, że przepisy dotyczące zawieszania lub zmniejszania świadczeń emerytalno-rentowych w związku z osiąganymi dochodami stosuje się także wobec osób:

• u których wyłączenie z obowiązku ubezpieczeń społecznych wiąże się z posiadanym prawem do emerytury lub renty,

• wykonujących działalność nieobjętą obowiązkiem ubezpieczeń społecznych z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

Przy wypełnianiu informacji rocznej obowiązuje generalna zasada, że podajemy w niej zarobki, od których odprowadziliśmy składki emerytalno-rentowe. Zgodnie z art. 104 ust. 5 ustawy emerytalnej w zaświadczeniu nie wykazujemy honorariów z tytułu działalności twórczej i artystycznej. Musimy w nim natomiast podać – mimo ich nieoskładkowania – kwoty pobranych wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, wypłacanych na podstawie art. 92 Kodeksu pracy oraz kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego, kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku i dodatku wyrównawczego (art. 104 ust. 6 ustawy emerytalnej).

Wystawiając rozliczenie roczne, pamiętajmy, że zarobki emerytów/rencistów przyporządkowujemy do miesiąca (roku), w którym je wypłaciliśmy, a nie – za który przysługują.

Zdarza się, że wypłacimy zatrudnionemu emerycie czy renciście wynagrodzenie już po przyznaniu mu świadczenia, ale przysługujące za wcześniejszy okres, przed ustaleniem prawa do emerytury lub renty.

W takim przypadku w informacji nie podajemy przychodów przysługujących za okres przypadający przed miesiącem, od którego zostało nabyte prawo do danego świadczenia, nawet jeżeli ich faktyczna wypłata nastąpiła już po przyznaniu świadczenia emerytalno- rentowego.

Jeżeli wypłata częściowo dotyczy okresu, w którym dana osoba posiadała uprawnienia emerytalno-rentowe, w zaświadczeniu podajemy tylko kwotę przysługującą za okres po nabyciu prawa do emerytury lub renty.

Zaprezentowana zasada dotyczy także wypłat dokonanych przed zawieszeniem lub po odwieszeniu świadczenia emerytalnego.

Podsumowując w zaświadczeniu wpisujemy własne dane identyfikacyjne oraz dane osoby ubezpieczonej, w tym numer emerytury lub renty, jeśli to możliwe. Przychody emeryta/rencisty powinniśmy ujawnić nie tylko w łącznej, rocznej wysokości, ale także w rozbiciu na poszczególne miesiące roku kalendarzowego (2017 roku). Chodzi o przychody faktycznie uzyskane w okresie od stycznia do grudnia 2017 roku. Dzięki temu ZUS wybierze korzystniejszy dla świadczeniobiorcy sposób rozliczenia przychodu (miesięcznie lub rocznie). Na podstawie tych zaświadczeń ZUS ustali, czy świadczenie było wypłacane w prawidłowej, zaniżonej czy zawyżonej wysokości. Pamiętajmy, że zaświadczeń nie wystawiamy tym świadczeniobiorcom, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny przed rokiem kalendarzowym, za który wystawiamy zaświadczenie.