Zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie zawsze przysługuje
Nie zawsze osobie, której tytuł ubezpieczenia chorobowego ustał, przysługuje zasiłek chorobowy po ustaniu tego tytułu. Generalnie można powiedzieć, że zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie będzie wypłacany, gdy ubezpieczony ma prawo do innych świadczeń albo kontynuuje działalność, z tytułu której ma możliwość uzyskania świadczeń za okres choroby.
Ustawa zasiłkowa w art. 13 określiła przypadki, w których nie przysługuje zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego. Dotyczy to zarówno prawa do zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy, która powstała w okresie tego ubezpieczenia i trwa nieprzerwanie po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jak i zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego.
Po pierwsze − ustalone prawo do emerytury lub renty
Zasiłek chorobowy za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Nie dotyczy to jednak renty wypłacanej na podstawie przepisów prawa cywilnego jak np. renta wyrównawcza, a także renty socjalnej.
Emeryt podjął zatrudnienie na czas określony od 1 stycznia 2013 r. do 31 sierpnia 2013 r. W okresie tego zatrudnienia stał się niezdolny do pracy z powodu choroby i chorował nieprzerwanie od 1 sierpnia 2013 r. do 30 września 2013 r.
Ma on prawo do zasiłku chorobowego za okres przypadający w czasie zatrudnienia, tj. od 1 do 31 sierpnia 2013 r. Za okres po ustaniu zatrudnienia, tzn. od 1 do 30 września 2013 r., nie przysługuje mu zasiłek chorobowy, ponieważ ma ustalone prawo do emerytury.
Po drugie - kontynuowanie lub podjęcie działalności zarobkowej
Prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie ma ubezpieczony, który kontynuuje po ustaniu ubezpieczenia działalność zarobkową lub podjął działalność zarobkową, która zapewnia ochronę ze względu na ryzyko choroby i daje możliwość otrzymania świadczenia pieniężnego. Chodzi tu o taki rodzaj działalności, która stanowi tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym, obowiązkowym lub dobrowolnym albo zapewnia prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby np. daje prawo do uposażenia, stypendium sportowego itp.
Pracownik oprócz umowy o pracę wykonuje działalność pozarolniczą. Z dniem 30 czerwca umowa o pracę uległa rozwiązaniu, natomiast nadal kontynuowana jest działalność pozarolnicza. Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 1 czerwca do 31 lipca.
Za okres od 1 do 30 czerwca ma prawo do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia. Po ustaniu zatrudnienia nie przysługuje mu zasiłek chorobowy (za okres od 1 do 31 lipca), ponieważ kontynuuje działalność pozarolniczą, która stanowi tytuł do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Aby otrzymywać zasiłek za pełny nieprzerwany okres, powinien przystąpić z dniem 1 lipca do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu tej działalności. Prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 do 31 lipca będzie mu wówczas przysługiwało według zasad określonych dla osób prowadzących działalność pozarolniczą. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego także zostanie ustalona według zasad dotyczących osób prowadzących działalność pozarolniczą.
Po trzecie - podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników
Może zdarzyć się, że pracownik lub ubezpieczony podlegający ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie prowadzi jednocześnie gospodarstwo rolne. Osobie tej nie przysługuje zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, jeżeli jednocześnie jest rolnikiem lub domownikiem rolnika, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny i podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników. Gdy stanie się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, po co najmniej jednodniowej przerwie, nie przysługuje jej zasiłek chorobowy, gdyż podlega wówczas ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz.U z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.). W takim przypadku właściwym do ustalenia prawa do świadczeń z tytułu choroby jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Jeżeli jednak osoba taka stanie się niezdolna do pracy w okresie ubezpieczenia chorobowego i choruje nieprzerwanie po ustaniu tytułu ubezpieczenia albo stanie się niezdolna do pracy następnego dnia po dacie ustania tytułu ubezpieczenia, nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników. Wówczas ma prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, gdyż w tym przypadku użytkowanie gospodarstwa nie rodzi obowiązku podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Pracownik jest jednocześnie właścicielem gospodarstwa rolnego obejmującego obszar użytków rolnych o powierzchni 3 ha przeliczeniowego. W okresie zatrudnienia podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zatrudnienia i nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Z dniem 31 maja rozwiązano z nim stosunek pracy. Pracownik był niezdolny do pracy od 1 maja do 30 czerwca.
Ma on prawo do zasiłku chorobowego za cały okres niezdolności do pracy przypadający zarówno w okresie, jak i po ustaniu zatrudnienia, tj. od 1 maja do 30 czerwca, gdyż do czasu zakończenia pobierania zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Po czwarte - brak okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego
Do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie ma także prawa ten ubezpieczony, który nie nabył prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia, ze względu na brak wymaganego okresu wyczekiwania. A ten wynosi w przypadku:
-
pracowników − 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego,
-
ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie − 90 dni.
Zleceniobiorca wykonywał umowę zlecenia zawartą na okres od 1 stycznia do 30 kwietnia. Do ubezpieczenia chorobowego z tytułu tej umowy przystąpił od 1 lutego. Zleceniobiorca w okresie od 20 kwietnia do 10 maja był niezdolny do pracy z powodu choroby.
Zleceniobiorcy nie przysługuje zasiłek chorobowy za cały okres niezdolności do pracy zarówno przypadającej na okres wykonywania umowy zlecenia jak i po jej zakończeniu. Ubezpieczenie chorobowe nie trwało dłużej niż 90 dni (28 + 31 + 30 = 89 dni), w związku z tym nie nabył prawa do zasiłku chorobowego w okresie ubezpieczenia chorobowego. A zatem nie ma również prawa do zasiłku po ustaniu tytułu ubezpieczenia.
Po piąte - uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego albo nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego
Zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje osobie uprawnionej do takich świadczeń, jak:
-
zasiłek dla bezrobotnych,
-
zasiłek przedemerytalny,
-
świadczenie przedemerytalne,
-
nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Po szóste - wyczerpanie w okresie ubezpieczenia pełnego okresu pobierania zasiłku chorobowego
Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu pełnego okresu pobierania zasiłku chorobowego.
Pracownik zachorował w okresie zatrudnienia i z dniem 20 maja wyczerpał 182-dniowy okres zasiłkowy. Umowa o pracę uległa rozwiązaniu z dniem 31 maja. Pracownik ponownie z tytułu tej samej choroby stał się niezdolny do pracy od 10 czerwca do 31 lipca. Pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu zatrudnienia, mimo że niezdolność do pracy powstała w okresie 14 dni od ustania zatrudnienia i trwa nieprzerwanie ponad 30 dni, ponieważ z powodu tej samej choroby w okresie zatrudnienia wyczerpał pełny 182-dniowy okres zasiłkowy.
W tym przypadku nie zachodzi okoliczność powodująca otwarcie nowego okresu zasiłkowego, gdyż niezdolność do pracy została spowodowana tą samą chorobą, a przerwa między okresami niezdolności do pracy nie przekracza 60 dni. Pracownik może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.
Renata Wiktorowska
