Po przerwie wymuszonej wyborami i związaną z nimi zasadą dyskontynuacji prac ustawodawczych wznowiono prace nad projektem ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Szykując się do wdrożenia nowych obowiązków dotyczących sygnalistów w firmie warto zaplanować działania i rozłożyć je w czasie zwłaszcza, że poszczególne decyzje, które będą musiały być podjęte przez pracodawcę w toku wdrożenia będą rzutowały na kolejne podejmowane kroki. Pozostało niedużo czasu, aby zrobić to w sposób przemyślany i odpowiedzialny.
12 stycznia 2024 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji zamieszczono najnowszą wersję projektu ustawy w sprawie sygnalistów. Choć wydaje się, że to dopiero początek prac legislacyjnych, to trzeba wziąć pod uwagę, że w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów jako planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów wskazuje się I kwartał 2024 r. Zakłada się zatem znaczne przyśpieszenie prac.
Pracodawcy muszą być także świadomi, że nowy projekt zakłada tylko jednomiesięczne vacatio legis (poprzedni projekt zakładał dwumiesięczne). Oznacza to, że pracodawcy będą mieli tylko jeden miesiąc od dnia wejścia w życie ustawy na ustalenie procedur zgłoszeń wewnętrznych. To bardzo krótki czas, w którym trudno będzie wdrożyć wymagane prawem rozwiązania.
Projekt ustawy ws. sygnalistów – nowy projekt a jego poprzednie wersje
Można też z dużym prawdopodobieństwem założyć, że projekt ustawy raczej nie ulegnie istotnym zmianom, w szczególności w zakresie rozwiązań dotyczących zgłoszeń wewnętrznych. Nowy projekt różni się od poprzedniego w zasadzie wyłącznie w zakresie zgłoszeń zewnętrznych (przedstawiony do konsultacji projekt przewiduje, że centralnym organem w obszarze ochrony sygnalistów i przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych będzie Rzecznik Praw Obywatelskich) i wyżej wspomnianego okresu vacatio legis. Nie wprowadzono jednak żadnych istotnych zmian projektowanych przepisów regulujących zgłoszenia wewnętrzne w stosunku do poprzedniego projektu ustawy.
Warto też przypomnieć, że choć dyrektywa unijna określa dwa terminy wdrożenia obowiązków, w zależności od wielkości pracodawcy (założeniem było, że najpierw nowe obowiązki obejmą tylko największych pracodawców, a dopiero po dwóch latach tych mniejszych), to jednak z uwagi na upływ czasu i fakt, że oba terminy określone dyrektywą już minęły, nowe obowiązki od razu dotyczyć będą wszystkich pracodawców, na rzecz których wykonuje lub świadczy pracę co najmniej 50 osób.
Przygotowania warto rozpocząć już teraz
Zdecydowanie nie warto czekać na ogłoszenie ustawy, po prostu będzie zbyt mało czasu na przygotowanie i przeprowadzenie wdrożenia.
